Τι είναι καθαρισμός δοντιών;
Καθαρισμός δοντιών είναι η διαδικασία κατά την οποία αφαιρείται από τα δόντια η πλάκα και η πέτρα. Ο καθαρισμός αποτελεί τη θεραπεία της ουλίτιδας και της περιοδοντίτιδας. Στην περίπτωση της ουλίτιδας ο καθαρισμός περιλαμβάνει τον απομάκρυνση της πέτρας από τα ούλα (αποτρύγωση) και η διαδικασία ολοκληρώνεται σε μία επίσκεψη. Στην περίπτωση της περιοδοντίτιδας εκτός από τον καθαρισμό των ούλων από την πέτρα απαιτείται και ο καθαρισμός των ριζών των δοντιών (ριζική απόξεση).Στην περίπτωση αυτή υπάρχει πιθανότητα η διαδικασία να μην ολοκληρωθεί σε μία συνεδρία, γιατί απαιτείται το τοπικό μούδιασμα των δοντιών για το βαθύ καθαρισμό τους.
Σύμφωνα με τα προαναφερόμενα ο καθαρισμός δοντιών μπορεί να χωριστεί στον καθαρισμό των ούλων (αποτρύγωση) και στον καθαρισμό των ριζών των δοντιών (ριζική απόξεση).
Αποτρύγωση δοντιών
Αποτρύγωση είναι ο καθαρισμός των δοντιών, στο ύψος των ούλων, από την οδοντική πλάκα και την τρυγία (πέτρα) και αποτελεί τη θεραπεία επιλογής για την ουλίτιδα (Για περισσότερες πληροφορίες Βλέπε Τι είναι η ουλίτιδα). Μετά την κατανάλωση τροφών, τα υπολείμματά τους συγκεντρώνονται στα δόντια και πιο συγκεκριμένα γύρω από τη γραμμή των ούλων (οδοντική πλάκα). Η έλλειψη στοματικής υγιεινής (βούρτσισμα δοντιών) οδηγεί στην ενασβεστίωση της πλάκας και τη μετατροπή της σε τρυγία (πέτρα). Η τρυγία , λοιπόν, είναι ενασβεστιωμένη πλάκα, η οποία δημιουργείται από τα ιόντα ασβεστίου (Ca++) που περιέχονται στο σάλιο μας και τα οποία κατακάθονται στη συγκεντρωμένη πλάκα (αφορά συνήθως δόντια που έχουν να βουρτσιστούν ημέρες).Με τον καθαρισμό δοντιών απομακρύνεται η τρυγία και ο ασθενής έχει και πάλι καθαρά και υγιή ούλα.
Ριζική απόξεση δοντιών
Ριζική απόξεση είναι ο τρόπος θεραπείας της περιοδοντίτιδας (Για περισσότερες πληροφορίες Βλέπε Συχνές ερωτήσεις ενήλικες Τι είναι η περιοδοντίτιδα). Αιτία της περιοδοντίτιδας με δύο λόγια, είναι η προσκόλληση της οδοντικής πλάκας στις ρίζες των δοντιών. Με τη ριζική απόξεση ο οδοντίατρος καθαρίζει τις ρίζες των δοντιών τόσο από την πλάκα όσο και από τη συσσωρευμένη τρυγία (πέτρα). Επίσης λειαίνονται τυχόν εξοχές των ριζικών επιφανειών, οι οποίες είναι δυνατόν να αποτελούν σημεία εστίασης της οδοντικής πλάκας. Με τον καθαρισμό και την εξομάλυνση των ριζών αναστέλλεται η εξέλιξη της περιοδοντίτιδας και διατηρείται η υγεία των περιοδοντικών ιστών.
Η συστηματική 6μηνη επίσκεψη στον οδοντίατρο για την απομάκρυνση της πέτρας είναι σημαντική για διατήρηση της υγείας των ούλων και των περιοδοντικών ιστών και κατ΄ επέκταση για την πρόληψη της ουλίτιδας και της περιοδοντίτιδας. Σε μερικές περιπτώσεις οι επισκέψεις για καθαρισμό των δοντιών απαιτείται να είναι συχνότερες. Όμως ο Οδοντίατρος είναι αυτός που θα καθορίσει τη συχνότητα με την οποία πρέπει να γίνεται ένας καθαρισμός, γιατί όλοι οι ασθενείς δεν έχουν τις ίδεις ανάγκες.
Σε κάθε περίπτωση οι περιοδοντικές νόσοι είναι σοβαρές παθήσεις οι οποίες, αν δεν τύχουν της απαραίτητης θεραπείας, μπορεί να οδηγήσουν στην απώλεια δοντιών.
Ποια είναι η διαδικασία του καθαρισμού δοντιών;
Παλαιότερα για τον καθαρισμό των δοντιών ο οδοντίατρος χρησιμοποιούσε εργαλεία χειρός ή ξέστρα. Στη σύγχρονη οδοντιατρική ο καθαρισμός δοντιών πραγματοποιείται με τη χρήση συσκευής υπερήχων, η οποία “σπάει” την τρυγία ( “πέτρα” ) που έχει συσωρρευτεί επάνω στα ούλα και στα δόντια.
Στη συνέχεια ο οδοντίατρος γυαλίζει την επιφάνεια των δοντιών(στίλβωση) με σκοπό να αφαιρέσει τυχόν χρωστικές και να βελτιώσει την εμφάνισή τους.Η στίλβωση των δοντιών πραγματοποιείται με ειδικές πάστες και αντίσοιχα βουρτάκια.
Μία επιπλέον μέθοδος στίλβωσης είναι η σοδοβολή με την οποία τα δόντια γίνονται πιο στιλπνά (γυαλιστερά) και όμορφα αισθητικά. Η σοδοβολή είναι μία συσκεύη η οποία εκτοξεύει / “πετάει” λεπτά σωματίδια διττανθρακικού νατρίου σε συνδυασμο με αέρα και νερό. Καθώς τα σωματίδια αυτά “πέφτουν” πάνω στην επιφάνεια των δοντιών είναι δυνατόν να απομακρυνθούν ακόμα και επίμονες χρωστικές, που δεν μπορούν να αφαιρεθούν με τον υπέρηχο ή με τις πάστες στίλβωσης. Η διαδικασία του γυαλίσματος των δοντιών με τη χρήση της σοδοβολής είναι ανώδυνη.
Η παραπάνω διαδικασία αφορά τη θεραπεία ουλίτιδας και ολοκληρώνεται σε μία μόνο συνεδρία χωρίς να είναι απαραίτητη η χρήση αναισθησίας.
Σε περίπτωση που το στόμα ενός ασθενή εμφανίζει περιοδοντίτιδα τότε εκτός από τον προαναφερθέντα επιφανειακό καθαρισμό των ούλων είναι απαραίτητη και η ριζική απόξεση για να ολοκληρωθεί η θεραπεία της περιοδοντίτιδας.
Κατά τη ριζική απόξεση ο οδοντίατρος επίσης χρησιμοποιεί τη συσκευή υπερήχων με ειδικά ξέστρα με τα οποία καθαρίζει βαθύτερα τα ούλα και το τμήμα του δοντιού που βρίσκεται κάτω από τα ούλα. Σε ορισμένα περιστατικά είναι δυνατό να χρησιμοποιηθούν και εργαλεία χειρός για την ολοκλήρωση του περιοδοντικού καθαρισμού, αν και ορισμένες έρευνες έχουν δείξει οτι είναι επιθετικά για τα ούλα και τις ρίζες των δοντιών. Μετά τη ριζική απόξεση και ανάλογα με τις ανάγκες του κάθε ασθενή ο οδοντίατρος θα τοποθετήσει ειδικό φάρμακο τοπικά στα δόντια που κρίνει οτι χρειάζεται. Το φάρμακο αυτό έχει αντιμικροβιακή και επουλωτική δράση.
Η θεραπεία της περιοδοντίτιδας συνήθως ολοκληρώνεται σε 2 ή 4 συνεδρίες, αναλόγως αν η ριζική απόξεση ολοκληρωθεί ανά ημιμόριο ή ανά τεταρτημόριο. Πολλές φορές οι περιοδοντικοί ασθενείς (πριν από το βαθύ καθαρισμό) αναφέρουν ευαισθησία δοντιών και πόνο στα ούλα, κάτι το οποίο καθιστά απαραίτητη τη χορήγηση τοπικής αναισθησίας με σκοπό τη διεξαγωγή μιας ανώδυνης θεραπείας.
Πονάει ο καθαρισμός των δοντιών;
Ο καθαρισμός δοντιών είναι μία απλή και ανώδυνη οδοντιατρική εργασία και στις περισσότερες περιπτώσεις ο ασθενής δεν πονάει. Σε περίπτωση που η διαδικασία του καθαρισμού είναι ενοχλητική ή μη ανεκτή από τον ασθενή, τότε ο οδοντίατρος έχει τη δυνατότητα είτε να εφαρμόσει στην περιοχή αναισθητικό τζελ ή να χορηγήσει τοπικά στην περιοχή μία μικρή δόση αναισθητικού ώστε να απαλύνει την ανεπιθύμητη αίσθηση του ασθενή.
Ο πόνος κατά τον καθαρισμό των δοντιών εξαρτάται από 2 βασικούς παράγοντες:
1. Πόσο πέτρα υπάρχει στο στόμα του ασθενή, δηλαδή πότε ήταν η τελευταία φορά που ο ασθενής επισκέφτηκε τον οδοντίατρο για καθαρισμό δοντιών. Όσο μεγαλύτερο είναι το χρονικό διάστημα του τελευταίου καθαρισμού τόσο περισσότερη πέτρα υπάρχει στα ούλα και άρα είναι πιθανότερο η διαδικασία του καθαρισμού να είναι επίπονη.
2. Πόσο ευαίσθητος είναι ο ασθενής στον πόνο.Υπάρχουν ασθενείς που αντέχουν τον πόνο και υπάρχουν και άλλοι που είναι πολύ ευαίσθητοι στην αίσθηση του παραμικρού.
Σε κάθε περίπτωση ο οδοντίατρος στη σημερινή εποχή έχει τη δυνατότητα να μειώσει οποιοδήποτε πόνο ή ενόχληση του ασθενή κατά τη διάρκεια του καθαρισμού, ώστε η όλη διαδικασία να μην είναι δυσάρεστη για τον ασθενή.
Πόση ώρα διαρκεί η διαδικασία του καθαρισμού δοντιών;
Ο καθαρισμός δοντιών διαρκεί 30 – 45 λεπτά ανάλογα πάντα με τις εναποθέσεις της πέτρας και της πλάκας στο στόμα του κάθε ασθενή. Επιπρόσθετα οι χρωστικές που υπάρχουν επάνω στα δόντια, έχουν επίσης καθοριστικό ρόλο στη διάρκεια ενός καθαρισμού δοντιών.