Συχνές Ερωτήσεις για Ενήλικες

Το Bonding δοντιών αποτελεί μία τεχνική κατά την οποία επάνω στα δόντια συγκολλάται σύνθετη ρητίνη, χωρίς να είναι απαραίτητο το τρόχισμα των δοντιών. Αυτό αποτελεί και το μεγάλο πλεονέκτημα της τεχνικής αυτής, εφόσον τα δόντια του ασθενή παραμένουν ανέπαφα ενώ παράλληλα μπορεί να διορθωθεί οποιοδήποτε αισθητικό πρόβλημα απασχολεί τον ασθενή. Ένα επιπλέον πλεονέκτημα είναι το γεγονός οτι σε πολλά περιστατικά η διαδικασία ολοκληρώνεται σε μία μόνο συνεδρία. Το μοναδικό μειονέκτημα της τεχνικής αυτής είναι οτι η σύνθετη ρητίνη που χρησιμοποιείται για το bonding δοντιών απορροφά χρωστικές με αποτέλεσμα με το πέρασμα του χρόνου να αλλοιώνεται το χρώμα των αποκαταστάσεων, οι οποίες αποκτούν ένα ελαφρύ κίτρινο / καφέ χρώμα. Επίσης η αντοχή των σύνθετων ρητινών είναι πολύ μικρότερη συγκριτικά με την αντοχή της πορσελάνης, που μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την κατασκευή αισθητικών όψεων. Παρόλα αυτά το bonding αποτελεί μία εύκολη, γρήγορη και οικονομική λύση όταν ο ασθενής επιθυμεί να βελτιώσει την αισθητική εμφάνιση του χαμόγελού του. Πιο συγκεκριμένα ενδείκνυται δειγματοληπτικά στις παρακάτω περιπτώσεις:

α) για να κλείσουν κενά μεταξύ των δοντιών (αραιοδοντία).

β) για να αλλάξει το σχήμα σε κάποια δόντια, τα οποία δεν αρέσουν στον ασθενή.

γ) για να καλυφθούν και να διορθωθούν τυχόν δυσχρωμίες των δοντιών.

δ) για να αλλάξει το μέγεθος ενός δοντιού π.χ. δυσπλαστικό δόντι.

ε) για να ισιώσουν ελαφρώς στραβά δόντια και σε άλλες πολλές περιπτώσεις.

Το Bonding αποτελεί την πιο δημοφιλή τεχνική της αισθητικής οδοντιατρικής την τελευταία δεκαετία, σύμφωνα με την οποία μπορούν να διορθωθούν πολλές ατέλειες στο χαμόγελο ενός ασθενή.

Ουλίτιδα είναι η φλεγμονή που εκδηλώνεται στα ούλα. Τα κύρια συμπτώματα της είναι κόκκινα, πρησμένα ούλα, που ματώνουν κατά τη διάρκεια του βουρτσίσματος. Ασθενείς που πάσχουν από ουλίτιδα συχνά αναφέρουν ευαισθησία κατά την πρόσληψη κρύων ροφημάτων. Η ουλίτιδα εμφανίζεται συνήθως σε άτομα που είτε δε βουρτσίζουν σωστά και συστηματικά τα δόντια τους είτε δεν επισκέπτονται τον οδοντίατρο για τον ετήσιο καθαρισμό δοντιών.

Τι προκαλεί την ουλίτιδα?

Αιτία της ουλίτιδας είναι η κακή στοματική υγιεινή που έχει ως αποτέλεσμα να συσσωρεύεται στην παρυφή των ούλων πλάκα, δηλαδή υπολείμματα τροφών – τα οποία δεν έχουν καθαριστεί για πολύ καιρό- μαζί με βακτήρια, τοξίνες μικροβίων, σάλιο και νεκρά κύτταρα. Εφόσον η πλάκα δεν απομακρύνεται με το καθημερινό βούρτσισμα, σιγά – σιγά ενασβεστιώνεται από ιόντα  ασβεστίου (Ca++) που εμπεριέχονται στο σάλιο μας και μετατρέπεται σε τρυγία ( πέτρα δοντιών). Η πέτρα, η πλάκα και οι τοξίνες που παράγονται από τα μικρόβια αποτελούν ένα φαύλο κύκλο ερεθισμού των ούλων, που καταλήγει στην εκδήλωση ουλίτιδας. Τότε τα ούλα γίνονται ερυθρά (από το φυσιολογικό ροδαλό χρώμα), οιδηματώδη (πρήζονται) και ματώνουν κατά το βούρτσισμα των δοντιών.

Αυτά τα σημάδια μαρτυρούν ότι ο ασθενής πάσχει από ουλίτιδα και είναι αναγκαίο να επισκεφθεί τον οδοντίατρο για το γνωστό καθαρισμό δοντιών. Το θετικό της ουλίτιδας είναι οτι αποτελεί μία αναστρέψιμη κατάσταση, εφόσον ο ασθενής πραγματοποιήσει την απαραίτητη αποτρύγωση δοντιών και βουρτσίζει σωστά και συστηματικά τα δόντια του.

Επιπλέον παράγοντες που μπορεί να προδιαθέτουν στην εμφάνιση ουλίτιδας είναι οι παρακάτω:

• Διαβήτης
• Κάπνισμα
• Stress
• Ορμονικές διαταραχές όπως εγκυμοσύνη (Βλέπε ουλίτιδα εγκυμοσύνης) και εμμηνόπαυση
• Συστηματικές νόσοι
• Λήψη κάποιων φαρμάκων
• Καταστάσεις που ευνοούν τη κατακράτηση μικροβίων και πλάκας πάνω στα δόντια όπως π.χ. Συνωστισμός δοντιών στα κάτω πρόσθια δόντια, παλιές θήκες/ γέφυρες δοντιών με κακή έδραση.

Ποιά είναι τα συμπτώματα της ουλίτιδας;

Τα συμπτώματα που παρατηρεί ο ασθενής και υποδηλώνουν οτι πιθανότατα πάσχει από ουλίτιδα είναι :

1. Κόκκινα οιδηματώδη ούλα

2. Ούλα που ματώνουν εύκολα, κυρίως κατά το βούρτσισμα των δοντιών

3. Κακοσμία στόματος

Σε περίπτωση εμφάνισης των παραπάνω ενοχλήσεων είναι καλό ο ασθενής να επισκεφτεί τον οδοντίατρο για την έγκαιρη διάγνωση και θεραπεία του προβλήματός του.

Πως θεραπεύεται η ουλίτιδα;

Η ουλίτιδα θεραπεύεται με τον καθιερωμένο καθαρισμό δοντιών, κατά τον οποίο οι οδοντίατροι αφαιρούν την τρυγία (πέτρα) και απομακρύνουν την πλάκα και τα μικρόβια με τη διαφορά οτι ο ασθενής πρέπει να πραγματοποιήσει 2 καθαρισμούς δοντιών σε διάστημα 15 ημερών.

Στο διάστημα των 15 αυτών ημερών ο ασθενής θα πρέπει να ακολουθεί μία συγκεκριμένη στοματική υγιεινή σύμφωνα πάντα με τις οδηγίες του οδοντίατρου. Συνήθως συστήνεται η χρήση ειδικού αντισηπτικού στοματικού διαλύματος ή/ και ειδικής οδοντόπαστας με αντιφλεγμονώδη δράση. Στο δεύτερο ραντεβού αρχικά γίνεται επαναξιολόγηση της κατάστασης, πραγματοποιείται ο δεύτερος καθαρισμός δοντιών και ο οδοντίατρος δίνει εκ νέου οδηγίες στον ασθενή πως να περιποιείται τα δόντια του. Στο τέλος καθορίζεται νέο ραντεβού επίσκεψης του ασθενή μετά απο 4 – 6 μήνες.

Συμπερασματικά είναι καλό ο καθαρισμός των δοντιών να πραγματοποιείται με συνέπεια 2 φορές το χρόνο, ώστε να προλαμβάνονται τυχόν φλεγμονές των ούλων και του περιοδόντιου.

Πονάει η θεραπεία της ουλίτιδας;

Όπως προαναφέρθηκε η θεραπεία της ουλίτιδας γίνεται μέσω του καθαρισμού δοντιών, ο οποίος συνήθως είναι μία ανώδυνη διαδικασία. Όταν κάποιος ασθενής πάσχει από ουλίτιδα, αυτό σημαίνει οτι στα ούλα του υπάρχει φλεγμονή και επομένως, πολλές φορές, και ένα ελαφρύ οίδημα. Αναλόγως λοιπόν με την έκταση της φλεγμονής είναι και η αίσθηση του πόνου κατά τη διάρκεια του καθαρισμού των δοντιών. Με τη βοήθεια όμως των σύγχρονων οδοντιατρικών μέσων, η θεραπεία της ουλίτιδας συνδέεται με ελάχιστο ως και μηδαμινό πόνο. Σε περίπτωση έντονου πόνου του ασθενή, μπορεί να χορηγηθεί τοπική αναισθησία οπότε και η θεραπεία είναι εντελώς ανώδυνη.

Όσο νωρίτερα θεραπεύεται μια φλεγμονή τόσο πιο εύκολη είναι η θεραπεία της και τόσο πιο γρήγορη είναι η αποκατάσταση / επαναφορά των ούλων στην υγιή φυσιολογική τους κατάσταση.

Η ουλίτιδα είναι μεταδοτική;

Όχι η ουλίτιδα δεν αποτελεί μεταδιδόμενη νόσο, όπως η τερηδόνα, εφόσον προκαλείται συνήθως από κακή στοματική υγιεινή του ασθενή.

Είναι απαραίτητη η λήψη αντιβίωσης για τη θεραπεία της ουλίτιδας;

Όχι η λήψη αντιβίωσης δε είναι αναγκαία η λήψη αντιβίωσης,παρά μόνο όταν ο ασθενής εμφανίζει ελκονεκρωτική ουλίτιδα, η οποία είναι αρκετά σπάνια μορφή.

Υπάρχουν ειδικές οδοντόπαστες για τη θεραπεία της ουλίτιδας;

Βεβαίως κυκλοφορούν ειδικές οδοντόπαστες με ειδική αντισηπτική και αντιφλεγμονώδη δράση, τις οποίες μπορεί να προμηθευτεί κανείς αποκλειστικά από τα φαρμακεία πάντα από την καθοδήγηση του οδοντιάτρου του. Επιπρόσθετα υπάρχουν και τα αντίστοιχα στοματικά διαλύματα με αντισηπτική δράση, καλό είναι όμως ο ασθενής να μην αγοράζει αυθαίρετα προϊόντα που πιστεύει οτι μπορούν να τον βοηθήσουν αλλά να συμβουλεύεται τους οδοντιάτρους.

  Πολλές γυναίκες στη διάρκεια της εγκυμοσύνης τους εμφανίζουν τη λεγόμενη ουλίτιδα κύησης, η οποία οφείλεται σε μεταβολές των γεννητικών ορμονών (αύξηση της προγεστερόνης) σε συνδυασμό όμως με την ύπαρξη οδοντικής πλάκας.

Η αύξηση της προγεστερόνης επιδρά στη μικροκυκλοφορία του αίματος και προκαλεί μεταβολές στα αγγεία με αποτέλεσμα να επηρεάζονται και οι φλέβες των ούλων, οι οποίες διαστέλλονται. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα τα ούλα να ματώνουν πιο εύκολα κατά τη διάρκεια του βουρτσίσματος και το χρώμα τους να αλλάζει από ανοιχτό ερυθρό σε ερυθρομέλανο. Επίσης τα ούλα φαίνονται να είναι διογκωμένα, κάτι το οποίο παρατηρείται πιο έντονα στην περιοχή των μεσοδόντιων θηλών των πρόσθιων δοντιών της άνω και κάτω γνάθου.

Η ουλίτιδα κύησης παρουσιάζεται συνήθως στο πρώτο τρίμηνο της εγκυμοσύνης, μεταξύ 2ου και 3ου μήνα με την εγκυμονούσα να παρατηρεί τα ούλα της να ματώνουν έντονα κατά τη διάρκεια του βουρτσίσματος. Κατά τη διάρκεια του 8ου μήνα τα συμπτώματα κορυφώνονται με τα ούλα να εμφανίζονται αρκετά διογκωμένα και ερυθρά.

Σε περιπτώσεις μιας παραμελημένης στοματικής υγιεινής εμφανίζονται επάνω στα ούλα μικρά κόκκινα ογκίδια σε μέγεθος ρεβυθιού, τα οποία ονομάζονται επουλίδες κύησης. Τα ογκίδια αυτά είναι ακίνδυνα και ανώδυνα και συνήθως υποχωρούν μόνα τους μετά την εγκυμοσύνη. Σε περίπτωση που δεν υποχωρήσουν, τότε αφαιρούνται από τον οδοντίατρο.

Γι΄ αυτό το λόγο είναι σημαντικό η εγκυμονούσα να τηρεί μία άριστη στοματική υγιεινή, σύμφωνα με την καθοδήγηση του οδοντιάτρου της. Επίσης είναι καλό να επισκέπτεται τον οδοντίατρο για τον τυπικό καθαρισμό δοντιών, ώστε τα ούλα της να είναι καθαρά και υγιή. Η ουλίτιδα που δε θεραπεύεται είναι πιθανόν να οδηγήσει σε περιοδοντίτιδα, με όλες τις πιθανές ανεπιθύμητες συνέπειες (κινητικότητα δοντιών, απώλεια δοντιών κ.α.).

Τι είναι η περιοδοντίτιδα ;

Περιοδοντίτιδα είναι η φλεγμονή των ούλων και του οστού που περιβάλλει τα δόντια, δηλαδή πρόκειται για μία νόσο των στηρικτικών ιστών των δοντιών. Η περιοδοντίτιδα εμφανίζεται συνήθως σε ασθενείς που είτε δε βουρτσίζουν σωστά και τακτικά τα δόντια τους είτε σε ασθενείς που δεν επισκέπτονται συστηματικά τον οδοντίατρο για τον τυπικό καθαρισμό δοντιών. Ασθενείς με χρόνια αθεράπευτη ουλίτιδα έχουν αυξημένες πιθανότητες να εμφανίσουν περιοδοντίτιδα. Σε κάποιες περιπτώσεις η περιοδοντίτιδα μπορεί να οφείλεται σε γενικά νοσήματα ή σε κάποια φαρμακευτική αγωγή.

Ποια είναι τα συμπτώματα της περιοδοντίτιδας ;

Τα συνήθη συμπτώματα της περιοδοντίτιδας είναι :

• Αυξημένη κινητικότητα των δοντιών
• μετακίνηση των δοντιών από την αρχική τους θέση ( “μετανάστευση” δοντιών)
• Έντονη αιμορραγία των ούλων
• Κακοσμία στόματος
• Απώλεια πρόσφυσης των ούλων

Μπορεί να θεραπευτεί η περιοδοντίτιδα ;

Θα πρέπει να γίνει κατανοητό οτι η περιοδοντίτιδα δε θεραπεύεται, αλλά αναχαιτίζεται. Στην περιοδοντίτιδα παρατηρείται απώλεια του περιοδοντικού οστού είτε σε συγκεκριμένα σημεία του στόματος είτε γενικευμένα σε όλο το στόμα ανάλογα με τον ασθενή. Το οστό που έχει χαθεί δεν μπορεί να αναγεννηθεί. Σκοπός λοιπόν της περιοδοντικής θεραπείας είναι να σταματήσει την εξέλιξης της νόσου, ώστε να μη προχωρήσει γενικότερα σε μεγαλύτερη έκταση.

Στην ουσία η θεραπεία της περιοδοντικής νόσου είναι η διατήρησή της σε στάσιμο βαθμό εξέλιξης. Γι΄ αυτό το λόγο ένας ασθενής που πάσχει από περιοδοντίτιδα θα πρέπει να επισκέπτεται τακτικά τον οδοντίατρο για την απαραίτητη συντήρηση του θεραπευτικού αποτελέσματος.

Θεραπεία περιοδοντίτιδας

Η θεραπεία της περιοδοντίτιδας πραγματοποιείται, στο μεγαλύτερο ποσοστό των περιστατικών, συντηρητικά με τη ριζική απόξεση των δοντιών, δηλαδή με ένα βαθύ περιοδοντικό καθαρισμό κάτω από τα ούλα των δοντιών. Πιο συγκεκριμένα, οι οδοντίατροι αφαιρούν αρχικά την υπερουλική πέτρα και πλάκα που συσσωρεύεται στη γραμμή των ούλων. Στη συνέχεια, εφόσον έχει χορηγηθεί τοπική αναισθησία για να είναι ανώδυνη η διαδικασία, ο οδοντίατρος αφαιρεί την υποουλική πέτρα που εντοπίζεται κάτω από ούλα και απομακρύνει την τρυγία (πέτρα), τα μικρόβια, νεκρά κύτταρα κ.α. Παλιότερα συνηθιζόταν ο υποουλικός καθαρισμός να πραγματοποιείται με εργαλεία χειρός. Μελέτες όμως έδειξαν οτι τα εργαλεία αυτά είναι ιδιαίτερα επιθετικά για τα ούλα και τους περιοδοντικούς ιστούς γενικότερα, γι αυτό  σιγά – σιγά η χρήση τους περιορίζεται. Στη σύγχρονη οδοντιατρική ο καθαρισμός των δοντιών σε υποουλικό επίπεδο πραγματοποιείται με ειδικά ξέστρα υπερήχων. Τα ξέστρα αυτά “κουμπώνουν” πάνω στη συσκευή υπερήχων και με παλμικές κινήσεις “σπάνε ” την πέτρα και την πλάκα που είναι συσσωρευμένη κάτω από τα ούλα. Στην ουσία η διαδικασία είναι ίδια με αυτή που ακολουθείται για τον καθιερωμένο καθαρισμό δοντιών, με τη διαφορά οτι ο οδοντίατρος καθαρίζει με διαφορετικά ξέστρα υπερήχων την πέτρα κάτω από τα ούλα πάντα υπό τοπική αναισθησία ώστε ο ασθενής να μην πονάει.

Σε 4 – 6 εβδομάδες πραγματοποιείται επαναξιολόγηση του περιστατικού και εφόσον απαιτείται ( συνήθως σε προχωρημένα στάδια περιοδοντίτιδας ) προγραμματίζεται η χειρουργική επέμβαση.

Πόσα ραντεβού χρειάζονται για την περιοδοντική θεραπεία ;

Η περιοδοντική θεραπεία συνήθως απαιτεί 2 ραντεβού. Σύμφωνα με τα γερμανικά οδοντιατρικά πρωτόκολλα συστήνεται η θεραπεία που ονομάζεται „full mouth therapy”. Σύμφωνα με τη θεραπεία αυτή μέσα σε 24 ώρες είναι καλό να απομακρυνθούν από όλο το στόμα του ασθενή τα μικρόβια που είναι υπεύθυνα για την εμφάνιση της περιοδοντίτιδας. Στο πρώτο ραντεβού πραγματοποιείται υπό τοπική αναισθησία η ριζική απόξεση στο ένα ημιμόριο του στόματος. Την επόμενη μέρα καθαρίζεται το άλλο ημιμόριο. Γενικότερα τα μικρόβια μέσα στο στόμα μας κινούνται συνεχώς, επομένως αν καθαρίσουμε το ένα ημιμόριο και το άλλο μισό στόμα αφεθεί με πέτρα, πλάκα και μικρόβια για διάστημα 7 -10 ημερών, είναι επόμενο τα μικρόβια από το ένα ημιμόριο να μετακινηθούν στο υπόλοιπο μισό καθαρό στόμα και να το επαναμολύνουν με όλα τα συνοδευόμενα επακόλουθα. Γι αυτό το λόγο συστήνεται η ολοκλήρωση της περιοδοντικής θεραπείας μέσα σε διάστημα 24 ωρών.

Σε βαριά περιστατικά η θεραπεία μπορεί να ολοκληρωθεί σε 4 ραντεβού, τα οποία συστήνεται να πραγματοποιούνται σε καθημερινή βάση.

Πονάει η θεραπεία της περιοδοντίτιδας ;

Όχι δεν πονάει εφόσον πριν την έναρξη της θεραπείας χορηγείται τοπική αναισθησία, ώστε ο ασθενής να μην αισθάνεται καμία ενόχληση.

Είναι απαραίτητη η λήψη αντιβίωσης για τη θεραπεία της περιοδοντίτιδας;

Όχι συνήθως δεν απαιτείται η λήψη αντιβίωσης για τη θεραπεία της περιοδοντικής νόσου, εφόσον ο υποουλικός καθαρισμός αρκεί στα περισσότερα περιστατικά για την αναχαίτιση της νόσου. Σε σπάνια περιστατικά όπως σε επιθετικές περιοδοντίτιδες ή σε ελκονεκρωτικές μορφές της νόσου είναι απαραίτητη η λήψη αντιβίωσης και πάλι όχι πάντα. Ο οδοντίατρος μετά την αξιολόγηση του κάθε περιστατικού αποφασίζει αν και πότε απαιτείται η λήψη αντιβίωσης.

Προτείνεται η χρήση κάποιας συγκεκριμένης οδοντόπαστας σε ασθενείς που πάσχουν από περιοδοντίτιδα;

Στο εμπόριο υπάρχει μία πληθώρα από οδοντόπαστες, οι οποίες είναι ειδικές για την αντιμετώπιση της περιοδοντίτιδας εφόσον περιέχουν συγκεκριμένους αντισηπτικούς παράγοντες. Αυτό βέβαια δε σημαίνει οτι μία οδοντόπαστα μπορεί να κάνει θαύματα και να επιφέρει τα επιθυμητά αποτελέσματα, αν ο ασθενής δε βουρτσίζει τακτικά και συστηματικά τα δόντια του σύμφωνα με τις οδηγίες του οδοντιάτρου. Πρέπει να γίνει κατανοητό οτι η οδοντόπαστα παίζει κάποιο βοηθητικό ρόλο, όχι όμως και τον πρωτεύοντα.

Σε ποιά ηλικία εμφανίζεται συνήθως η περιοδοντίτιδα ;

Δεν υπάρχουν επιστημονικά δεδομένα που να συνδέουν την ηλικία με την εμφάνιση της περιοδοντικής νόσου. Η νόσος είναι πιθανόν να εμφανιστεί στην ηλικία των 40 ετών, χωρίς όμως αυτό να αποκλείει την εκδήλωση της περιοδοντίτιδας στην εφηβεία ή στην ηλικία των 50 ή 60 ετών. Η εμφάνιση της περιοδοντίτιδας δεν επηρεάζεται από την ηλικία, αλλά από άλλους παράγοντες, όπως η χρόνια ουλίτιδα, γενικά νοσήματα, κάπνισμα κ.α.

Ποιά είναι τα στάδια της περιοδοντίτιδας ;

Η περιοδοντίτιδα είναι μία νόσος με αργή εξέλιξη. Τα στάδια της είναι 3 :

1) Αρχόμενη περιοδοντίτιδα

2) Μετρίου βαθμού περιοδοντίτιδα

3) Προχωρημένη περιοδοντίτιδα

Είναι σημαντικό ο οδοντίατρος να διαγνώσει την περιοδοντική νόσο σε αρχόμενο στάδιο, ώστε να ενημερώσει εγκαίρως τον ασθενή και να τον κατευθύνει κατάλληλα για τη θεραπεία και τους κανόνες στοματικής υγιεινής που πρέπει να ακολουθεί. Όσο πιο νωρίς διαγνωσθεί η περιοδοντική νόσος τόσο πιο σύντομα μπορεί να αναχαιτιστεί και να σταματήσει η εξέλιξη της.

Ποιες μορφές περιοδοντίτιδας υπάρχουν;

Η περιοδοντίτιδα μπορεί να κατηγοριοποιηθεί με πολλούς τρόπους. Παρακάτω παρουσιάζονται μερικοί από αυτούς. Ανάλογα με:

1. την εντόπισή της μπορεί να διαχωριστεί σε τοπική και γενικευμένη περιοδοντίτιδα.

2. την ηλικία εμφάνισης μπορεί να χωριστεί στην προεφηβική και στην εφηβική.

3. το ρυθμό εξέλιξής ξεχωρίζει η ταχέως εξελισσόμενη (επιθετική) και η χρόνια περιοδοντίτιδα κ.α.

Γενικότερα η περιοδοντική νόσος μπορεί να κατηγοριοποιηθεί κάθε φορά και με διαφορετικό τρόπο, όμως ο τρόπος αντιμετώπισης της είναι κάθε φορά ο ίδιος, δηλαδή ο υποουλικός περιοδοντικός καθαρισμός (ριζική απόξεση). Σε συγκεκριμένα περιστατικά όπως σε περιοδοντίτιδες ελκονεκρωτικής μορφής, σε ταχέως εξελισσόμενες μορφές κ.α. είναι απαραίτητη η λήψη αντιβίωσης για την αναχαίτιση εξέλιξης της νόσου.

Ποιές συνέπειες έχει η περιοδοντική νόσος στα δόντια ;

Τα συχνότερα χαρακτηριστικά της περιοδοντικής νόσου είναι :

• Κινητικότητα των δοντιών
• Απώλεια των δοντιών, που εμφανίζουν μεγάλη κινητικότητα και βρίσκονται στο τελικό στάδιο της περιοδοντίτιδας
• Υφιζήσεις των ούλων, με αποτέλεσμα τα δόντια να είναι ιδιαίτερα ευαίσθητα σε κρύα ή θερμά ερεθίσματα, εφόσον η ρίζα του δοντιού είναι πλέον εκτεθειμένη μέσα στο στόμα και δεν προστατεύεται από τα ούλα.
• Απώλεια των μεσοδόντιων θηλών, με επακόλουθα αισθητικά προβλήματα.

Μπορεί η περιοδοντίτιδα να επηρεάσει αρνητικά τις ήδη υπάρχουσες προσθετικές εργασίες (θήκες δοντιών, γέφυρα δοντιών κ.α.) στο στόμα ενός ασθενή;

Ένα αρνητικό χαρακτηριστικό γνώρισμα της περιοδοντίτιδας είναι οι υφιζήσεις των ούλων, δηλαδή τα ούλα υποχωρούν και αρχίζουν να φαίνονται οι ρίζες των δοντιών. Σε περίπτωση που ένας ασθενής έχει θήκη ή γέφυρα δοντιών, όταν υποχωρούν τα ούλα αρχίζουν να γίνονται ορατά τα όρια των προσθετικών δουλειών. Πολλές φορές ο ασθενής παραπονιέται οτι με τα χρόνια εμφανίστηκε μία γκρι γραμμή στο ύψος των ούλων. Το γεγονός αυτό οφείλεται στην υφίζηση των ούλων με αποτέλεσμα να φεγγίζει πλέον ο μεταλλικός σκελετός της θήκης.

Απαιτείται χειρουργείο για τη θεραπεία της περιοδοντίτιδας ;

Ανάλογα με το στάδιο της περιοδοντικής νόσου οι οδοντίατροι εφαρμόζουν και το αντίστοιχο σχέδιο θεραπείας. Σε προχωρημένα μόνο στάδια περιοδοντίτιδας απαιτείται εκτός από τη συντηρητική θεραπεία και χειρουργική επέμβαση, ώστε τελικά να διατηρηθούν τα δόντια στο στόμα.

Υπάρχει περίπτωση η περιοδοντίτιδα να υποτροπιάσει ;

Οι υποτροπές της περιοδοντίτιδας αποτελούν συχνό χαρακτηριστικό, το οποίο παρατηρείται όταν ο ασθενής :

• Δεν ακολουθεί τους κανόνες στοματικής υγιεινής που του υπέδειξε ο οδοντίατρος.
• Δεν επισκέπτεται τον οδοντίατρο για τους απαραίτητους επανελέγχους.
• Περνά περιόδους έντονου Stress και άγχους.

Συνδέεται η περιοδοντίτιδα με προβλήματα καρδιάς;

Επιστημονικές μελέτες έχουν δείξει οτι ασθενείς που πάσχουν από προβλήματα καρδιάς και συγχρόνως από περιοδοντίτιδα, είναι πιθανόν κάποιο μικρόβιο των περιοδοντικών ιστών να μεταναστεύσει μέσω της κυκλοφορίας αίματος στην καρδιά και να προκαλέσει ενδοκαρδίτιδα. Άλλες έρευνες αναφέρουν οτι ασθενείς που πάσχουν από την περιοδοντική νόσο έχουν περισσότερες πιθανότητες να εμφανίσουν στεφανιαία νόσο συγκριτικά με ασθενείς με υγιές στόμα. Γενικότερα συστήνεται ασθενείς που έχουν καρδιακά προβλήματα και συγχρόνως πάσχουν από περιοδοντίτιδα να επισκέπτονται συχνά τον οδοντίατρο και να πραγματοποιούν τον περιοδοντικό καθαρισμό, ώστε να μειώνονται τα ποσοστά επικινδυνότητας της καρδιάς.

Συνδέεται η περιοδοντίτιδα με το διαβήτη;

Ναι η περιοδοντίτιδα και ο διαβήτης είναι δύο αλληλένδετες νόσοι, οι οποίες η μία επιδεινώνει την άλλη. Ασθενείς που δεν έχουν ρυθμισμένο διαβήτη συχνά παρουσιάζουν εξάρσεις και υποτροπές της περιοδοντίτιδας.

Συνδέεται η περιοδοντίτιδα με το κάπνισμα ;

Επιστημονικές έρευνες έχουν δείξει οτι οι καπνιστές έχουν μεγαλύτερες πιθανότητες να εμφανίσουν περιοδοντίτιδα συγκριτικά με έναν μη καπνιστή. Έχει αποδειχθεί οτι στους καπνιστές η ταχύτητα απώλειας του οστού είναι αυξημένη όπως επίσης και το γεγονός οτι εμφανίζουν συχνότερα περιοδοντικούς θυλάκους στα ούλα τους. Τέλος το κάπνισμα επιδεινώνει την ταχύτητα εξέλιξης της περιοδοντικής νόσου.

Ένας καπνιστής ασθενής θα πρέπει να γνωρίζει οτι η επαναφορά της υγείας των ούλων του είναι πολύ πιο αργή και δύσκολη μετά από μία περιοδοντική θεραπεία, γιατί το κάπνισμα δρα ως ανασταλτικός παράγοντας.

Είναι η περιοδοντίτιδα μεταδιδόμενη νόσος ;

Σύμφωνα με την Αμερικάνικη Οδοντιατρική Εταιρεία τα μικρόβια που είναι υπεύθυνα για την περιοδοντική νόσο μπορούν μεταδοθούν με το σάλιο από τους γονείς στα παιδιά ή μεταξύ του ζευγαριού. Η Περιοδοντολογική Ακαδημία της Αμερικής υποστηρίζει οτι για την αποτελεσματικότερη θεραπεία της περιοδοντικής νόσου είναι καλό να πραγματοποιείται η θεραπεία σε όλα τα μέλη της οικογένειας.

Μία νέα τάση της σύγχρονης εποχής είναι το “τρύπημα” των χειλιών. Η μόδα αυτή δεν είναι τόσο ανώδυνη όσο φαίνεται, καθώς μπορεί να προκαλέσει προβλήματα τόσο στα δόντια όσο και στα ούλα.

Το κόσμημα το οποίο τοποθετείται στα χείλη έρχεται σε συνεχόμενη επαφή με συγκεκριμένα δόντια και συγκεκριμένο σημείο των ούλων. Στο σημείο λοιπόν αυτό, λόγω της επαναλαμβανόμενης τριβής του κοσμήματος, είναι πιθανόν να τραυματιστούν τα ούλα και με τα χρόνια να αποτριβούν τα δόντια. Ο τραυματισμός των ούλων μπορεί να είναι παροδικός αν το piercing αφαιρεθεί άμεσα. Σε αντίθετη περίπτωση ο τραυματισμός των ούλων επιδεινώνεται, με αποτέλεσμα στο σημείο εκείνο να συσσωρεύονται ευκολότερα υπολείμματα τροφών και στο μέλλον είναι δυνατόν τα συγκεκριμένα δόντια να εμφανίσουν περιοδοντίτιδα.

Χαρακτηριστικός είναι ο αρχόμενος τραυματισμός των ούλων που έχει προκαλέσει το κόσμημα στο στόμα μιας νεαρής ασθενούς.

Η πιθανότερη αιτία να φτύνει ένας ασθενής αίμα αφού βουρτσίσει τα δόντια είναι οτι πάσχει από ουλίτιδα.  Υπάρχει όμως πιθανότητα είτε ο ασθενής να πιέζει πολύ τα ούλα του κατά το βούρτσισμα (οπότε και να ματώνουν) είτε η οδοντόβουρστα να είναι παλιά και να τραυματίζει τα ούλα. Σε κάθε περίπτωση είναι αναγκαία η έγκαιρη επίσκεψη στον οδοντίατρο για την απαραίτητη διάγνωση και για να πραγματοποιήσει ίσως καθαρισμό δοντιών.

Η σωστή στοματική υγιεινή κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης είναι πολύ σημαντική τόσο για την προστασία και τη διατήρηση υγιών δοντιών όσο και για τη γενικότερη υγεία της εγκύου. Σε γενικές γραμμές συστήνεται η εγκυμονούσα  να τηρεί τους παρακάτω κανόνες στοματικής υγιεινής :

Κατά την περίοδο της εμμηνόπαυσης παρατηρείται δραστική μείωση των οιστρογόνων που κυκλοφορούν στο αίμα μιας γυναίκας. Ως σήμερα δεν έχει αποδειχθεί επιστημονικά η σύνδεση της εμμηνόπαυσης με την εμφάνιση ουλίτιδας. Συχνά όμως ακούμε γυναίκες που βρίσκονται στην εμμηνόπαυση να παραπονιούνται οτι υποφέρουν από ξηροστομία, αίσθημα καύσου στο στόμα ή αλλοίωση της γεύσης. Άλλοτε πάλι αναφέρουν οτι τα ούλα τους αιμορραγούν εύκολα ή οτι έχουν ένα χλωμό ή έντονο κόκκινο χρώμα. Όλα τα προαναφερθέντα συμπτώματα αφορούν τη λεγόμενη εμμηνοπαυσιακή ουλοστοματίτιδα, η οποία υποχωρεί μόλις οι γυναίκες ξεκινήσουν τη λήψη συμπληρωμάτων οιστρογόνων.

Όσον αφορά τη σχέση εμμηνόπαυσης και περιοδοντίτιδας, θα πρέπει να αναφερθεί οτι σε ορισμένες γυναίκες μαζί με την εμμηνόπαυση ξεκινά και η οστεοπόρωση. Η οστεοπόρωση πολύ πιθανό να επηρεάσει και τα οστά των γνάθων, με αποτέλεσμα να υπάρχει απώλεια οστικής στήριξης των δοντιών και  με το πέρασμα των χρόνων κάποια δόντια να εμφανίσουν κινητικότητα ή να αρχίσουν να μεταναστεύουν ακόμα και να  χάνονται.

Δεδομένου οτι η περιοδοντίτιδα αποτελεί μία “σιωπηλή” νόσο των δοντιών, η οποία δουλεύει χωρίς ο ασθενής να αντιλαμβάνεται οτι νοσεί ή χωρίς να πονάει συστήνεται η ετήσια επίσκεψη στον οδοντίατρο για τον τυπικό οδοντιατρικό έλεγχο. Εφόσον οι ορμονικές μεταβολές κατά την περίοδο της εμμηνόπαυσης αποτελούν επιβαρυντικό παράγοντα για την εξέλιξη της περιοδοντική νόσου, είναι καλό μία γυναίκα που “μπαίνει” σε αυτή τη νέα γυναικολογική φάση να εξετάζεται προληπτικά από τον οδοντίατρο και να πραγματοποιεί συστηματικά τον καθαρισμό δοντιών. Οι ασθενείς δε θα πρέπει να ξεχνούν οτι η πρόληψη αποτελεί την καλύτερη θεραπεία.

Η ελκονεκρωτική ουλίτιδα αποτελεί μία μορφή ουλίτιδας, η οποία προσβάλει τα ελευθέρα ούλα και αν δεν αντιμετωπιστεί εγκαίρως προκαλεί καταστροφή και νέκρωση των μεσοδόντιων θηλών. Όσο αφορά την κλινική της εικόνα ο ασθενής αναφέρει έντονο πόνο που δεν τον αφήνει ούτε να ακουμπήσει πόσο μάλλον να βουρτσίσει τα δόντια του. Οι θηλές των ούλων εμφανίζουν μία χαρακτηριστική λευκή αλλοίωση, που είναι δείγμα έναρξης της νέκρωσης των ούλων. Η φλεγμονή συνοδεύεται από κακοσμία στόματος και στη οξεία φάση μπορεί να παρατηρηθεί πυρετός και λεμφαδενίτιδα. Αιτία της ελκονεκρωτικής ουλίτιδας είναι η ύπαρξη χρόνιας μη θεραπευμένης ουλίτιδας (ο ασθενής δεν επισκέφτηκε τον οδοντίατρο για καθαρισμό δοντιών τα τελευταία 2 – 3 χρόνια) σε συνδυασμό με την ύπαρξη συγκεκριμένων μικροβίων μέσα στο στόμα. Επιβαρυντικοί παράγοντες για την εμφάνιση της νόσου αποτελούν:

• το στρες
• το κάπνισμα
• γενικά νοσήματα
• AIDS. Μελέτες των τελευταίων ετών συσχετίζουν την εμφάνιση της ελκονεκρωτικής ουλίτιδας με το AIDS.

Η αντιμετώπιση της βασίζεται στον άμεσο καθαρισμό δοντιών από τον οδοντίατρο. Σε περίπτωση που ο ασθενής πονάει ιδιαίτερα κατά τη διάρκεια του καθαρισμού, μπορεί να χορηγηθεί τοπική αναισθησία. Για τη θεραπεία της φλεγμονής στην οξεία φάση, συχνά απαιτείται η χορήγηση αντιβίωσης και ειδικού αντισηπτικού στοματικού διαλύματος, πάντα βέβαια μετά από συνεννόηση με τον οδοντίατρο.

Το τρίξιμο δοντιών είναι μία κίνηση που γίνεται ασυναίσθητα όταν ο ασθενής είναι αγχωμένος ή γενικότερα υπό πίεση. Στην ουσία οι ασθενείς που τρίζουν τα δόντια τους κινούν την κάτω γνάθο ακούσια προς την άνω γνάθο και πιέζουν με δύναμη τα δόντια των δύο γνάθων μεταξύ τους. Το μεγαλύτερο ποσοστό των βρουξιστών (δηλαδή των ασθενών που τρίζουν τα δόντια τους) δεν καταλαβαίνουν οτι σφίγγουν τα δόντια, γιατί είτε κάνουν αυτή την κίνηση το βράδυ στον ύπνο τους είτε γιατί το κάνουν τόσο ασυναίσθητα που είναι κάτι φυσιολογικό για εκείνους.

Ο βρουξισμός γίνεται αντιληπτός τις περισσότερες φορές τυχαία κατά τον καθιερωμένο προληπτικό ετήσιο ελέγχο στον οδοντίατρο. Στην προκειμένη περίπτωση οι οδοντίατροι διαπιστώνουν αποτριβές στα δόντια και πολλές φορές σε πιο προχωρημένα στάδια υφιζήσεις στα ούλα. Όταν ο οδοντίατρος διαπιστώσει βλάβες στα δόντια ενός ασθενή εξαιτίας του βρουξισμού, αυτό σημαίνει οτι το τρίξιμο των δοντιών γίνεται σε έντονο βαθμό και πρέπει να αντιμετωπιστεί άμεσα.

Η κλινική εικόνα που διαπιστώνει ο οδοντίατρος κατά την εξέταση των βρουξιστών είναι συνήθως δόντια με “φαγωμένες” ή επίπεδες κοπτικές (στα πρόσθια δόντια)  / μασητικές επιφάνειες (στα πίσω δόντια). Ένας βρουξιστής καθώς πιέζει / τρίζει τα δόντια των δύο γνάθων μεταξύ τους, με το πέρασμα των χρόνων φθείρεται η αδαμαντίνη και σιγά- -σιγά αρχίζει και φαίνεται η οδοντίνη των δοντιών.  Είναι χαρακτηριστικό ότι οι ασθενείς αυτοί αναφέρουν οτι τα δόντια τους έγιναν με τα χρόνια πιο κίτρινα, κάτι το οποίο ισχύει καθώς όπως αναφέρθηκε πιο πάνω φαίνεται πλέον η οδοντίνη του δοντιού. Τα δόντια επίσης γίνονται πο ευαίσθητα κατά τη λήψη θερμών ή κρύων τροφών / ποτών, καθώς η αδαμντίνη που προστατεύει τα δόντια έχει μειωθεί ή απουσιάζει. Συχνό φαινόμενο τέλος σε άτομα που τρίζουν τα δόντια τους είναι ο πόνος στην κροταφογναθική τους άρθρωση, ιδίως μετά το πρωινό ξύπνημα.

Η αντιμετώπιση του τριξίματος των δοντιών είναι καθαρά συμπτωματική και πραγματοποιείται με την κατασκευή ενός νάρθηκα (μασελάκι) τρυγμού. Ο οδοντίατρος αρχικά λαμβάνει αποτυπώματα της άνω και κάτω γνάθου και τα αποστέλλει στον οδοντοτεχνίτη, ο οποίος με τη σειρά του κατασκευάζει το μασελάκι. Όταν ο νάρθηκας είναι έτοιμος, οι οδοντίατροι τον ελέγχουν στο στόμα του ασθενή και αφού τον προσαρμόσουν τον παραδίδουν στον ασθενή.

Οι οδοντίατροι συνήθως συστήνουν τη χρήση του νάρθηκα κάθε βράδυ κατά τη διάρκεια του ύπνου. Σε προχωρημένα περιστατικά και ανάλογα με τις ανάγκες του κάθε ασθενή προτείνεται η χρήση του και κατά τη διάρκεια της μέρας για συγκεκριμένο χρονικό διάστημα που ορίζει ο οδοντίατρος.

Μία καλή στοματική υγιεινή απαιτεί το βούρτσισμα των δοντιών 2 φορές τη μέρα, πρωί και βράδυ. Πολύ σημαντικό είναι το βραδινό βούρτσισμα των δοντιών, καθώς σε όλη τη διάρκεια της μέρας συσσωρεύονται πάνω στα δόντια και στα ούλα τροφές οι οποίες αν δεν απομακρυνθούν αποτελούν τροφή για τα μικρόβια. Επίσης το βράδυ η ροή του σάλιου μειώνεται και επομένως τα δόντια είναι πιο επιρρεπή στη δράση μικροβίων, εφόσον δεν προστατεύονται από το σάλιο στον ίδιο βαθμό.

Το βραδινό βούρτσισμα είναι σημαντικό για τη διατήρηση μιας καλής στοματικής υγιεινής, εφόσον συσσωρεύονται στο στόμα τα υπολείμματα τροφών όχι μόνο από το τελευταίο βραδινό γεύμα αλλά από όλη τη διάρκεια της μέρας. Οι τροφές αυτές αν δεν αφαιρεθούν με επιμελές και συστηματικό βούρτσισμα αποτελούν τροφή για τα μικρόβια, τα οποία μεταβολίζουν τα υπολείμματα τροφών και απελευθερώνουν οξέα. Τα μικροβιακά οξέα “τρυπούν” το δόντι και προκαλούν τη δημιουργία τερηδονικής κοιλότητας. Παράλληλα κατά τη διάρκεια του ύπνου η ροή του σάλιου μειώνεται με αποτέλεσμα να επικρατεί ένα πιο ξηρό στοματικό περιβάλλον, το οποίο ευνοεί την αύξηση των τερηδονογόνων μικροβίων εφόσον απουσιάζει το φυσιολογικό μέσο προστασίας των δοντιών. Σύμφωνα με τα παραπάνω το βραδινό βούρτσισμα είναι απαραίτητο και δεν μπορεί να παραλείπεται.

Η οδοντόκρεμα για να προστατεύει αποτελεσματικά τα δόντια θα πρέπει να περιέχει 1400 – 1500 ppm F συγκέντρωση φθορίου. Οι περισσότερες οδοντόπαστες του εμπορίου έχουν την προαναφερθέντα συγκέντρωση φθορίου. Ανάλογα βέβαια με τις ανάγκες του κάθε ασθενή, ο οδοντίατρος προτείνει και την αντίστοιχη κατάλληλη οδοντόπαστα. Σε ασθενείς με περιοδοντίτιδα οι οδοντίατροι συστήνουν ειδικές οδοντόπαστες κατά των περιοδοντικών μικροβίων. Σε άλλες περιπτώσεις ασθενών με ευαισθησία δοντιών ή με κακοσμία / ξηρότητα στόματος ενδείκνυνται διαφορετικές οδοντόπαστες.

Η οδοντόβουρτσα με την οποία συστήνεται να βουρτσίζουμε τα δόντια μας θα πρέπει πρώτα απ΄ όλα να έχει μία άνετη και μακριά λαβή, ώστε να είναι εύκολη η χρήση της και ο ασθενής να έχει καλή πρόσβαση στο πίσω μέρος του στόματος. Επιπλέον η οδοντόβουρτσα θα πρέπει να έχει πυκνούς θυσάνους τριχών και να είναι μαλακή. Η χρήση μίας μαλακής οδοντόβουρτσας είναι σημαντική, γιατί μ΄ αυτήν μειώνονται οι πιθανότητες τραυματισμού των ούλων. Η κεφαλή της οδοντόβουρτσας θα πρέπει να είναι όσο το δυνατόν μικρή, γιατί έτσι εξασφαλίζεται η πρόσβαση ακόμη και στις πιο δύσκολες περιοχές του στόματος ενώ ταυτόχρονα ο καθαρισμός του στόματος γίνεται πιο λεπτομερής και σχολαστικός.

Τα τελευταία χρόνια παρατηρείται μία στροφή στη χρήση της ηλεκτρικής οδοντόβουρτσας, η οποία θεωρείται αποτελεσματικότερη στην απομάκρυνση της πλάκας από τα δόντια και τα ούλα.

Είτε πρόκειται για χειροκίνητη είτε για ηλεκτρική οδοντόβουρτσα, προτείνεται η αντικατάσταση της κάθε 3-4 μήνες, πριν προλάβουν να “ανοίξουν” οι τρίχες της βούρτσας.

Η επιλογή μιας σωστής οδοντόβουρτσας εξασφαλίζει μία καλή στοματική υγιεινή.

Η κακοσμία στόματος είναι ένα φαινόμενο για το οποίο συχνά παραπονιούνται οι ασθενείς. Η κακοσμία οφείλεται σε ειδικά θειώδη αέρια που παράγουν τα μικρόβια του στόματος κατά το μεταβολισμό τους. Όταν τα μικρόβια του στόματος αυξηθούν σε αριθμό ή αυξηθεί η μεταβολική δραστηριότητά τους, κατά ανάλογο τρόπο αυξάνονται και τα θειώδη αέρια που παράγουν, με αποτέλεσμα να εμφανίζεται η κακοσμία στόματος. Στην ουσία τα μικρόβια διασπούν τις πρωτεΐνες που υπάρχουν στα κατάλοιπα των τροφών που μένουν στο στόμα και παράγουν δύσοσμες θειούχες ενώσεις. Σε άλλες πάλι περιπτώσεις οι θειούχες ενώσεις παράγονται εξωστοματικά από άλλα όργανα του σώματός μας (π.χ. ήπαρ) και αφού εισέλθουν στην αιματική κυκλοφορία καταλήγουν στους πνεύμονες και εξέρχονται στου σώματος με την εκπνοή δίνοντας μία δυσάρεστη αναπνοή.

Οι συχνότερες αιτίες κακοσμίας στόματος είναι :

Κακή στοματική υγιεινή.  Όταν ένας ασθενής δε φροντίζει συστηματικά και καθημερινά το στόμα του, υπολείμματα τροφών και πλάκας παραμένουν τόσο πάνω στα δόντια όσο και πάνω στα ούλα. Τα μικρόβια, όπως αναφέρθηκε και παραπάνω, μεταβολίζουν τις πρωτεΐνες των υπολειμμάτων και παράγουν δύσοσμες θειούχες ενώσεις, όπως το υδρόθειο. Το αποτέλεσμα είναι η δυσάρεστη αναπνοή.

Σε άλλες περιπτώσεις η κακοσμία στόματος μπορεί να οφείλεται στην κατακράτηση υπολειμμάτων τροφών και μικροβίων στην επιφάνεια της γλώσσας. Αυτό οφείλεται στην ανατομία της γλώσσας πολλών ασθενών που κατακρατεί πιο εύκολα τροφές. Στην προκειμένη περίπτωση ο ασθενής θα πρέπει στα πλαίσια της καθημερινής στοματικής υγιεινής του να καθαρίζει εκτός από τα δόντια / ούλα και τη γλώσσα του, πάντα βέβαια υπό την καθοδήγηση του οδοντιάτρου.

Προβλήματα στα δόντια ή στα ούλα ενός ασθενή. Η ύπαρξη ουλίτιδας /  περιοδοντίτιδας στο στόμα ενός ασθενή, τερηδονισμένα δόντια ή ακόμη ένα απόστημα δοντιού μπορεί να αποτελούν αιτία δυσάρεστης αναπνοής. Στην προκειμένη περίπτωση ο ασθενής θα πρέπει να επισκεφτεί άμεσα τον οδοντίατρο για τη σωστή διάγνωση και την κατάλληλη θεραπεία. Συνήθως μετά την οδοντιατρική θεραπεία η δυσοσμία εξαφανίζεται.

Ξηροστομία. Το σάλιο είναι το φυσικό λιπαντικό του στόματος μας, ενώ συγχρόνως παίζει και καθαριστικό ρόλο εφόσον απομακρύνει τα υπολείμματα τροφών, νεκρά κύτταρα της γλώσσας και ολόκληρου του στοματικού βλεννογόνου κ.α. Στην περίπτωση της ξηροστομίας το σάλιο απουσιάζει με αποτέλεσμα τα προαναφερθέντα (πλάκα, νεκρά κύτταρα) να παραμένουν στο στόμα και να προκαλούν έτσι την εμφάνιση κακοσμίας του στόματος. Χαρακτηριστική είναι η πρωινή άσχημη αναπνοή καθώς το βράδυ η ροή του σάλιου είναι μειωμένη.

Τεχνητές οδοντοστοιχίες / Μασέλα δοντιών. Ένας ασθενής που φοράει μασέλα δοντιών και δεν την καθαρίζει καθημερινά ή η τεχνητή οδοντοστοιχία του δεν εφαρμόζει σωστά στο στόμα, έχει σαν συνέπεια να συγκεντρώνονται υπολείμματα τροφών στη βάση της μασέλας και τελικά ο ασθενής να έχει άσχημη αναπνοή.

Γενικές παθήσεις. Η κακοσμία στόματος, η οποία δεν προέρχεται από τους προαναφερθέντες παράγοντες αλλά οφείλεται σε άλλες συστηματικές παθήσεις ονομάζεται “χαλίτωση”. Τέτοιες παθήσεις μπορεί να είναι :

• Γαστρο-οισοφαγική παλινδρόμηση, γαστρικό έλκος και άλλες παθήσεις του γαστρεντερικού συστήματος
•  Παθήσεις του μεταβολισμού
• Παθήσεις του αναπνευστικού συστήματος (πχ. βρογχίτιδα)
• Νεφρική ανεπάρκεια. Στην περίπτωση αυτή το στόμα έχει μία χαρακτηριστική οσμή ούρων.
• Ηπατική ανεπάρκεια. Σε αυτούς τους ασθενείς η αναπνοή συχνά θυμίζει οσμή ψαριού.
• Ιγμορίτιδα , αμυγδαλίτιδα κ.α.

Κάπνισμα. Το κάπνισμα είναι σημαντικός επιβαρυντικός παράγοντας για την κακοσμία του στόματος γιατί επιφέρει πολλές αρνητικές συνέπειες. Πρώτον επιβαρύνει την αναπνοή λόγω της έντονης μυρωδιάς που έχει ο καπνός ενώ παράλληλα στεγνώνει το στόμα με αποτέλεσμα να προκαλείται ξηροστομία και στη συνέχεια κακοσμία στόματος. Επίσης είναι πιθανόν να προκληθεί ουλίτιδα, η οποία επίσης μπορεί να συνδέεται με τη δυσάρεστη στοματική αναπνοή.

Διατροφή. Η κατανάλωση συγκεκριμένων τροφών όπως σκόρδο, κρεμμύδι, τζατζίκι κ.α. απελευθερώνουν θειούχες ενώσεις, οι οποίες από το στομάχι περνούν στην κυκλοφορία του αίματος και καταλήγουν σε μία άσχημη αναπνοή. Η κακοσμία οφειλόμενη σε τέτοιου είδους τροφές υποχωρεί σε διάρκεια μερικών ωρών και δεν αποτελεί μία μόνιμη δυσάρεστη κατάσταση.Η αποφυγή των τροφών αυτών επιφέρει και τη λύση στο πρόβλημα της δυσάρεστης αναπνοής.

Νηστεία ή δίαιτα. Άτομα που ακολουθούν μία αυστηρή δίαιτα ή νηστεία προκαλούν μία ξαφνική αλλαγή στο μεταβολισμό τους και κατ΄επέκταση ενεργοποιείται ο μηχανισμός παραγωγής κετόνης. Στην προκειμένη περίπτωση η κετόνη είναι αυτή που οφείλεται για τη δυσάρεστη αναπνοή.

Τρόποι αντιμετώπισης της κακοσμίας στόματος

Σημαντικό ρόλο για την αποτελεσματική αντιμετώπιση της δυσάρεστης αναπνοής είναι η διάγνωση των αιτιών που την προκαλούν. Ο πρώτος γιατρός που θα απευθυνθεί ένας ασθενής με κακοσμία στόματος είναι ο οδοντίατρος. Σε περίπτωση που ο οδοντίατρος δεν εντοπίσει κάποια πιθανή αιτιολογία που να δικαιολογεί μία δυσάρεστη αναπνοή τότε ο ασθενής θα πρέπει να απευθυνθεί σε ιατρούς άλλων ειδικοτήτων με πρώτο από όλους το γασρεντερολόγο. Παρακάτω παρατίθενται μερικοί από τους πιο αποτελεσματικούς τρόπους καταπολέμησης της κακοσμίας στόματος.

• Καλή στοματική υγιεινή. Το καθημερινό σωστό βούρτσισμα των δοντιών εξασφαλίζει καθαρά δόντια ενώ παράλληλα προλαμβάνει την εμφάνιση της τερηδόνας και της ουλίτιδας, που επίσης προκαλούν δυσοσμία στόματος. Επομένως όταν ο ασθενής εφαρμόζει μία καλή στοματική υγιεινή εκτός από ένα υγιές στόμα έχει και μία ευχάριστη αναπνοή.
• Θεραπεία γενικών παθήσεων. Σε περίπτωση που ο ασθενής υποφέρει από γαστρεντερικά προβλήματα ή αναπνευστικές λοιμώξεις η έγκαιρη αντιμετώπιση των γενικών αυτών παθήσεων θα επιφέρει και την αποτελεσματική αντιμετώπιση της κακοσμίας στόματος. Αντίστοιχα σε περιστατικά στα οποία έχουν διαγνωστεί ουλίτιδα / περιοδοντίτιδα στόματος ή χαλασμένα δόντια, ο ασθενής θα πρέπει να απευθυνθεί στον οδοντίατρο του για καθαρισμό δοντιών ή σφράγισμα δοντιού αντίστοιχα. Συνήθως μετά από τη θεραπεία μιας ουλίτιδας / περιοδοντίτιδας ή ένα σφράγισμα δοντιού υποχωρεί και η δυσάρεστη κακοσμία στόματος.
• Αντιμετώπιση ξηροστομίας. Σε περίπτωση που η κακοσμία στόματος οφείλεται στην ξηροστομία, τότε απαιτείται η αύξηση της λήψης υγρών και η συστηματική χρήση μέσων που αυξάνουν τη ροή σάλιου στο στόμα, όπως το τεχνητό σάλιο ή το μάσημα ειδικής φαρμακευτικής τσίχλας. Στην περίπτωση αυτή η εξάλειψη της ξηροστομίας συνεπάγεται και την αντιμετώπιση της κακοσμίας στόματος.
• Ελάττωση / διακοπή καπνίσματος. Το κάπνισμα είναι άμεσα συνδεδεμένο με μία δυσάρεστη αναπνοή. Επομένως η ελάττωση ή η διακοπή καπνίσματος συνεπάγεται και την εξαφάνιση της κακοσμίας στόματος.
• Μέσα για δροσερή αναπνοή. Οι οδοντόπαστες, τα στοματικά διαλύματα και τα spray για δροσερή αναπνοή μπορούν να βοηθήσουν τον ασθενή να αντιμετωπίσει μία δυσάρεστη αναπνοή. Αξίζει όμως να σημειωθεί οτι τα μέσα αυτά αποτελούν μία συμπτωμαική και όχι αιτιολογική θεραπεία. Επομένως ο ασθενής θα πρέπει πάντα να ψάχνει τη ρίζα του προβλήματος της κακοσμίας για τη σωστή και οριστική αντιμετώπιση της.

Μέθοδοι πρόληψης της κακοσμίας στόματος

• Σωστή διατροφή.  Η κακοσμία στόματος μπορεί να μειωθεί ή ακόμη και να εξαλειφθεί, εφόσον ο ασθενής αποφεύγει τροφές με έντονα αρώματα όπως π.χ. κρεμμύδια, σκόρδα, λάχανο κ.α.
• Κατανάλωση άφθονων υγρών. Η τακτική και άφθονη λήψη υγρών και κυρίως νερού διατηρεί το στόμα ενυδατωμένο με αποτέλεσμα να αντιμετωπίζεται η ξηροστομία και κατ΄ επέκταση η κακοσμία στόματος.
• Μάσημα τσίχλας. Το μάσημα τσίχλας (χωρίς ζάχαρη) εκτός οτι αρωματίζει το στόμα, αυξάνει παράλληλα τη ροή του σάλιου με αποτέλεσμα να ξεπλένονται συνεχώς και τυχόν υπολείμματα τροφών, τα οποία επίσης προκαλούν δυσάρεστη αναπνοή.
• Καλή στοματική υγιεινή. Ο ασθενής που βουρτσίζει συστηματικά και καθημερινά το στόμα του απομακρύνει αποτελεσματικά τα υπολείμματα τροφών και την πλάκα που αποτελούν την κυριότερη αιτία μιας δυσάρεστης αναπνοής. Επιπρόσθετα με τη σωστή στοματική υγιεινή εξασφαλίζεται ένας υγιές  στομά χωρίς ουλίτιδα και τερηδονικές κοιλότητες (τρύπες).
• Βούρτσισμα της γλώσσας. Η ράχη της γλώσσας συχνά συγκρατεί βακτήρια και νεκρά κύτταρα, τα οποία είναι υπεύθυνα για την παραγωγή ουσιών που προκαλούν μία δυσοσμία στόματος. Εφόσον ο ασθενής βουρτσίζει καθημερινά τη γλώσσα του απομακρύνει από την τραχιά επιφάνεια της γλώσσας τα μικρόβια αυτά με αποτέλεσμα να μειώνεται σηαντικά η κακοσμία στόματος.

• Καθάρισμα των προσθετικων εργασιών. Ασθενείς που έχουν στο στόμα τους ολικές ή μερικές μασέλες, γέφυρες ή σιδεράκια, θα πρέπει να είναι πολύ επιμελείς στο καθάρισμά τους, ώστε να μη συσσωρεύονται πάνω σε αυτές μικρόβια και υπολείμματα τροφών και προκαλείται δυσάρεστη αναπνοή.
• Τακτική επίσκεψη στον οδοντίατρο. Η τακτική επίσκεψη του ασθενή στον οδοντίαρο προλαμβάνει την εμφάνιση μιας δυσάρεστης αναπνοής δεδομένου οτι ο οδοντίατρος θα διαγνώσει έγκαιρα μία ουλίτιδα ή μία τρύπα στο στόμα του ασθενή, τα οποία μπορεί να είναι αιτία κακοσμίας στόματος.

Πολλοί ασθενείς αναφέρουν συχνά την ύπαρξη μιας γενικευμένης ευαισθησίας των δοντιών σε όλο το στόμα κατά τη λήψη συγκεκριμένων τροφών ή ποτών. Συνήθως αναφέρεται η εμφάνιση ενός δυσάρεστου αισθήματος κατά την κατανάλωση κρύων ποτών ή τροφών, όπως επίσης κατά τη λήψη γλυκών τροφών.

Η ευαισθησία των δοντιών είναι άμεσα συνδεδεμένη με την έκθεση οδοντίνης στο στόμα του ασθενή. Πιο συγκεκριμένα η οδοντίνη είναι το μαλακό τμήμα του δοντιού που βρίσκεται εσωτερικά κάτω από το σμάλτο του δοντιού. Όταν για κάποιο λόγο ο σμάλτος του δοντιού (αδαμαντίνη) “φαγωθεί” και υπάρχει έκθεση της οδοντίνης στο στόμα του ασθενή, τότε παρατηρείται η χαρακτηριστική γενικευμένη ευαισθησία δοντιών.

Οι αιτίες που μπορεί να οδηγήσουν στη  ευαισθησία δοντιών παρατίθενται παρακάτω:

Υποχώρηση ούλων. Πολλοί ασθενείς που πάσχουν από περιοδοντίτιδα εμφανίζουν υποχώρηση ούλων με αποτέλεσμα να εκτίθεται η οδοντίνη και να παρατηρείται ευαισθησία των δοντιών. Επίσης ασθενείς που βουρτσίζουν συχνά με σκληρή οδοντόβουρτσα και με νευρικό τρόπο τα δόντια τους είναι πολύ πιθανό να εμφανίσουν υποχώρηση ούλων. Τέλος το τρίξιμο / σφίξιμο των δοντιών κατά τη διάρκεια του ύπνο ή και της ημέρας επίσης μπορεί να δικαιολογήσει την υφίζηση των ούλων.

Ουλίτιδα δοντιών. Πολύ συχνά ασθενείς που παρουσιάζουν ουλίτιδα παραπονιούνται για την ύπαρξη μιας γενικευμένης δυσάρεστης αίσθησης στο στόμα ους μετά από τη λήψη κρύων τροφών ή ποτών.Πολλές φορές αναφέρουν επίσης την ύπαρξη ενός βάρους στο στόμα τους. Τα συμπτώματα υποχωρούν εντυπωσιακά μετά την ολοκλήρωση του τυπικού καθαρισμού δοντιών από τον οδοντίατρο.

Συχνό νευρικό βούρτσισμα δοντιών. Ασθενείς που πλένουν τα δόντια τους συχνά με σκληρές οδοντόβουρτσες και με νευρικό τρόπο είναι πιθανό να προκαλέσουν φθορά στο σμάλτο των δοντιών. Η αποτριβή του σμάλτου των δοντιών στην προκειμένη περίπτωση μπορεί να προκαλέσει την έκθεση της οδοντίνης των δοντιών και επομένως την ευαισθησία αυτών σε κρύες τροφές και τρόφιμα. Χααρακτηριστικό αυτών των ασθενών είναι η ύπαρξη έντονων αποτριβών στον αυχένα των δοντιών. Οι οδοντίατροι θα πρέπει να εντοπίσουν το πρόβλημα, να επιστήσουν την προσοχή των ασθενών και να τους προτρέψουν για αλλαγή του τρόπου της καθημερινής στοματικής υγιεινής τους.

Αποτριβή δοντιών. Πολλοί ασθενείς που τρίζουν ή τρίβουν τα δόντια τους κατά τη διάρκεια του ύπνου ή της ημέρας προκαλούν αποτριβή του σμάλτου των δοντιών τους με συνέπεια την έκθεση της οδοντίνης των δοντιών και την παρουσίαση ευαισθησίας δοντιών. Οι οδοντίατροι στην προκειμένη περίπτωση συστήνουν την κατασκευή ενός νάρθηκα τρυγμού (μασελάκι) , το οποίο οι ασθενείς το φορούν κατά τη διάρκεια του ύπνου τους, με σκοπό την αποφυγή περαιτέρω εξέλιξης της καταστροφής των δοντιών.

Ο οδοντίατρος επομένως αφού εντοπίσει το λόγο που ένας ασθενής ταλαιπωρείται από ευαισθησία δοντιών,προτείνει στον ασθενή τις αλλαγές που θα πρέπει να πραγματοποιήσει στην καθημερινότητά του ώστε να απαλλαγεί από το αίσθημα της γενικευμένης ευαισθησίας των δοντιών.

Οι αυχενικές αλλοιώσεις είναι βλάβες που εμφανίζονται στον αυχένα του δοντιού και έχουν τη χαρακτηριστική μορφή του “ξαπλωμένου” μισοφέγγαρου. Στην ουσία πρόκειται για αποτριβές του σμάλτου των δοντιών. Η πιο συχνή αιτία που προκαλεί αυτές τις αποτριβές είναι το συχνό και έντονο / νευρικό βούρτσισμα των δοντιών με σκληρή οδοντόβουρτσα. Ο ασθενής στην προσπάθεια του να καθαρίσει όσο το δυνατόν καλύτερα τα δόντια του, τα τρίβει έντονα προκαλώντας σιγά – σιγά την αποτριβή του σμάλτου των δοντιών. Καθώς ο σμάλτος των δοντιών (αδαμαντίνη) φθείρεται, αποκαλύπτεται μέσα στο στόμα η οδοντίνη του δοντιού (κατώτερο μαλακό τμήμα του δοντιού) και ο ασθενής αρχίζει να παραπονείται στον οδοντίατρο για ευαισθησία στα δόντια.

Ένας άλλος επιβαρυντικός παράγοντας, που επίσης μπορεί να προκαλέσει τις αυχενικές αλλοιώσεις των δοντιών, είναι το τρίξιμο / σφίξιμο δοντιών. Όταν ένας ασθενής σφίγγει τα δόντια του με το πέρασμα του χρόνου στο στόμα του κάνουν την εμφάνισή τους οι υφιζήσεις των ούλων. Συχνά λοιπόν οι υφιζήσεις των ούλων είναι πιθανό να συνοδεύονται με αυχενικές αλλοιώσεις, χωρίς βέβαια αυτό να αποτελεί τον κανόνα.

Η θεραπεία των αυχενικών αλλοιώσεων είναι μία οδοντιατρική πράξη ρουτίνας και πραγματοποιείται με λευκό σφράγισμα σύνθετης ρητίνης. Αισθητικά το λευκό σφράγισμα, εφόσον οι οδοντίατροι επιλέξουν το κατάλληλο χρώμα του υλικού αποκατάστασης, είναι ανεπαίσθητο και δε ξεχωρίζει από τα παρακείμενα δόντια.

Ξηροστομία είναι μία ενοχλητική κατάσταση κατά την οποία η ροή του σάλιου είναι μειωμένη, με αποτέλεσμα ο ασθενής να έχει την αίσθηση της ξηρότητας στο στόμα του. Οι οδοντίατροι συχνά ακούν τους ασθενείς να παραπονιούνται οτι έχει στεγνώσει το στόμα τους.

Το αίσθημα της ξηρότητας στόματος είναι δυσάρεστο για τους ασθενείς καθώς στις περισσότερες περιπτώσεις συνοδεύεται από πρόσθετα συμπτώματα μερικά από τα οποία παραθέτονται παρακάτω:

• Το στόμα, τα χείλη και πολλές φορές και η γλώσσα είναι ξερά / στεγνά
• Οι μαλακοί ιστοί , όπως η γλώσσα και ο βλεννογόνος του στόματος είναι κόκκινα. Επιπρόσθετα η γλώσσα συχνά είναι λεία χωρίς τις πτυχές που έχει σε στόματα με φυσιολογική ροή σάλιου
• Γενικότερο αίσθημα καύσου στο στόμα
• Αίσθημα ξηρού / στεγνού λαιμού
• Σκασμένα χείλη
• Δυσκολία μάσησης, κατάποσης αλλά και ομιλίας, καθώς το σάλιο παίζει καθοριστικό ρόλο στις παραπάνω λειτουργίες

Ασθενείς που υποφέρουν από ξηροστομία συχνά πρέπει να αντιμετωπίσουν επιπρόσθετα προβλήματα, τα οποία προκύπτουν από την απουσία ικανοποιητικής ροής σάλιου στο στόμα. Μερικά από αυτά είναι :

• Αυξημένος κίνδυνος τερηδονισμού των δοντιών, καθώς το σάλιο αποτελεί το φυσικό μέσο με το οποίο ξεπλένονται τα υπολείμματα τροφών από τη στοματική κοιλότητα. Επίσης το σάλιο βοηθά στην επαναφορά του pH του στόματος σε φυσιολογικές τιμές μετά από τη λήψη γευμάτων και ροφημάτων. Σε απουσία σάλιου, το pH του στόματος παραμένει σε χαμηλές όξινες τιμές για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα με αποτέλεσμα τα δόντια να γίνονται πιο επιρρεπή τόσο στην τερηδόνα όσο και στη διάβρωση.
• Ευκολότερη και συχνότερη εμφάνιση ουλίτιδας. Αυτό οφείλεται στο γεγονός οτι το όξινο περιβάλλον που δημιουργείται από την απουσία σάλιου ευνοεί την  κατακράτηση πλάκας, η οποία σε συνδυασμό με την ευαισθησία ούλων που έτσι κι αλλιώς υπάρχει οδηγούν συχνά στην εμφάνιση ουλίτιδας.
• Τραυματισμοί του στοματικού βλεννογόνου. Το σάλιο αποτελεί το φυσιολογικό μέσο λίπανσης του στόματος. Όταν λοιπόν η ροή του σάλιου είναι μειωμένη τότε οι μαλακοί ιστοί του στόματος ( βλεννογόνος, ούλα, μάγουλα, γλώσσα) στεγνώνουν και τραυματίζονται πιο εύκολα. Ασθενείς με ξηροστομία εμφανίζουν συχνά άφθες, στοματίτιδες και άλλες μολύνσεις στο στόμα τους.
• Κακοσμία στόματος, η οποία οφείλεται τόσο στο μειωμένο φυσικό καθαρισμό του στόματος όσο και στην ευκολότερη κατακράτηση πλάκας, που παρατηρείται στους ασθενείς με ξηροστομία.
• Δυσκολία μάσησης και κατάποσης κάποιων ξηρών τροφών
• Δυσκολία συγκράτησης των τεχνητών οδοντοστοιχιών (μασέλες), εφόσον το σάλιο βοηθά σημαντικά στη συγκράτηση μιας μασέλας στο στόμα του ασθενή.

Όπως προαναφέρθηκε η ξηροστομία προκαλείται από τη  μειωμένη παραγωγή σάλιου από τους σιαλογόνους αδένες. Η μειωμένη ροή σάλιου μπορεί να οφείλεται σε διάφορους παράγοντες όπως:

• Λήψη φαρμάκων, τα οποία ως παρενέργεια έχουν την πρόκληση ξηροστομίας. Τέτοια φάρμακα μπορεί να είναι τα αντιυπερτασικά, τα αγχολυτικά, παυσίπονα κ.α.
• Η χημειοθεραπεία και η ακτινοβολία στην περιοχή της κεφαλής για τη θεραπεία του καρκίνου, επίσης μπορεί να ευθύνονται για την εμφάνιση ξηροστομίας.
• Στοματική αναπνοή. Ασθενείς που αναπνέουν από τη στόμα και όχι από τη μύτη είναι επόμενο να εμφανίζουν ξηροστομία
• Κάπνισμα. Είναι αποδεδειγμένο οτι οι καπνιστές υποφέρουν συχνότερα από το αίσθημα ξηρότητας στο στόμα τους, συγκριτικά με τους μη καπνιστές.
• Συστηματικά νοσήματα που επηρεάζουν τη ροή του σάλιου, όπως ο διαβήτης, ρευματοειδής αρθρίτιδα, Parkison, σύνδρομο Sjogren κ.α.

Η αντιμετώπιση της ξηροστομίας, ανάλογα πάντα με την αιτιολογία εμφάνισής της, μπορεί να είναι αιτιολογική ή συμπτωματική. Πρωτεύοντα ρόλο για τη βελτίωση της ροής του σάλιου είναι η σωστή διάγνωση της αιτιολογίας, που έχει προκαλέσει την εμφάνιση ξηροστομίας στο στόμα του ασθενή.

Αν η ξηροστομία οφείλεται στη λήψη φαρμάκων τότε θα πρέπει να γίνει ίσως αλλαγή της φαρμακευτικής αγωγής. Κάτι ανάλογο ισχύει για τους καπνίζοντες, οι οποίοι θα πρέπει να μειώσουν ή να διακόψουν το κάπνισμα. Σε περίπτωση που η ξηροστομία είναι αποτέλεσμα χημειοθεραπείας ή συστηματικών νοσημάτων, για τα οποία δεν υπάρχει άμεση θεραπεία, τότε η ξηροστομία αντιμετωπίζεται συμπτωματικά είτε με φυσικούς είτε με φαρμακευτικούς τρόπους. Στους φυσικούς τρόπους αντιμετώπισης της ξηροστομίας συμπεριλαμβάνονται:

• Αύξηση λήψης υγρών
• Κατανάλωση διαφόρων βοτάνων, όπως χαμομήλι και πράσινο τσάι
• Μάσημα τσίχλας χωρίς ζάχαρη που αυξάνει αυτόματα την παραγωγή σάλιου
• Αποφυγή του αλκοόλ και της καφεΐνης, τα οποία προκαλούν αφυδάτωση του στόματος

Οι τεχνητοί τρόποι αντιμετώπισης της ξηροστομίας αφορούν:

• Τη συστηματική χρήση στοματικών διαλυμάτων, χωρίς αλκοόλ, τα οποία προσφέρουν μία ενυδάτωση στο στοματικό βλεννογόνο
• Λήψη τεχνητού σάλιου σε μορφή σταγόνων ή spray
• Λήψη ειδικών φαρμάκων που ενεργοποιούν κατά κάποιο βαθμό τη λειτουργία των σιαλογόνων αδένων

Πολλές φορές τυχαίνει ένα δόντι απονευρωμένο ή με ένα μεγάλο σφράγισμα αμαλγάματος να σπάσει και τότε να απομείνει στο στόμα του ασθενή ένα υπόλειμμα ρίζας. Συχνά οι ασθενείς αναρωτιούνται αν μία ρίζα μπορεί να σωθεί και να αποκατασταθεί ή είναι απαραίτητο και αναγκαίο να βγει (εξαγωγή δοντιού). Απαραίτητη προϋπόθεση για να αποφασίσει ο οδοντίατρος αν μία ρίζα μπορεί να παραμείνει στο στόμα είναι η λήψη μιας μικρής ενδοστοματικής ακτινογραφίας, στην οποία ο γιατρός θα παρατηρήσει τους παρακάτω παράγοντες οι οποίοι είναι καθοριστικοί για το σχέδιο θεραπείας :

1. Το μήκος της ρίζας του δοντιού που έχει απομείνει μέσα στο οστό. Είναι κατανοητό μία κοντή ρίζα να έχει λιγότερες πιθανότητες διατήρησής της στο στόμα από μία μακρυά και δυνατή ρίζα.

2. Ύπαρξη αλλοίωσης/ φλεγμονής γύρω από τη ρίζα. O οδοντίατρος θα πρέπει να ελέγξει αν το δόντι που έσπασε εμφανίζει στο άκρο της ρίζας του κάποια φλεγμονή ή υπάρχει κάποια αλλοίωση στο οστό γύρω από το δόντι (περιοδοντική αλλοίωση).

3. Την ποιότητα της απονεύρωσης του δοντιού, αν το δόντι που έσπασε είχε απονεύρωση. Σε περίπτωση που η ρίζα του δοντιού μπορεί να σωθεί και η παλιά απονεύρωση του δοντιού δεν καλύπτει όλο το μήκος της ρίζας του δοντιού, τότε είναι απαραίτητη η επανάληψη της απονεύρωσης για μία καλύτερη πρόγνωση του περιστατικού.

Σε περίπτωση που ο οδοντίατρος αποφασίσει οτι μια ρίζα μπορεί να σωθεί, τότε ακολουθεί ένα συγκεκριμένο πρωτόκολλο εργασιών σύμφωνα με το οποίο η ρίζα προετοιμάζεται με τον καλύτερο δυνατό τρόπο να αποκατασταθεί και στη συνέχεια να δεχθεί από πάνω της μία στεφάνη / θήκη δοντιού (Βλέπε Γέφυρα και στεφάνη δοντιού).

Όταν ο ασθενής έχει την αίσθηση οτι μία θήκη του κουνιέται, τότε είναι απαραίτητο να επισκεφτεί άμεσα τον οδοντίατρο. Ο γιατρός σε πρώτη φάση θα ξεκαθαρίσει αν κουνιέται μόνο η θήκη του δοντιού ή το δόντι. Εφόσον διαπιστωθεί οτι το δόντι είναι σταθερό μέσα στο φατνιακό οστό, τότε ο οδοντίατρος μπορεί να αφαιρέσει τη στεφάνη ( εφόσον αυτό είναι δυνατόν) για να διαπιστώσει τους λόγους κινητικότητας της θήκης. Μπορεί απλά η στεφάνη να ξεκόλλησε από το δόντι και να είναι απαραίτητη η επανασυγκόλλησή της. Μπορεί όμως το δόντι – στήριγμα της θήκης- να επανατερηδονίστηκε και γι αυτό το λόγο η θήκη “ να μην κάθεται” πλέον καλά πάνω στο δόντι. Στην προκειμένη περίπτωση η στεφάνη δεν μπορεί να ξανακολληθεί στο δόντι και απαιτείται η εκ νέου κατασκευή θήκης, αφού προηγουμένως γίνουν όλες οι απαραίτητες διαδικασίες αφαίρεσης της τερηδόνας και ανασύστασης του δοντιού.

Σε τέτοιου είδους περιστατικά είναι καλό ο ασθενής να επισκέπτεται άμεσα τον οδοντίατρο για να εντοπιστεί ο λόγος που μία στεφάνη κουνιέται και να πραγματοποιηθεί η απαραίτητη θεραπεία.

Ένα δόντι που είναι καλυμμένο με θήκη μπορεί και αυτό να δώσει κάποια στιγμή συμπτώματα πόνου. Τα πιθανά αίτια πόνου μπορεί να είναι τα εξής :

1. Η πιο πιθανή αιτία πόνου είναι οτι το δόντι που βρίσκεται κάτω από τη θήκη χρειάζεται απονεύρωση, γιατί για κάποιο λόγο προσβλήθηκε το νεύρο του δοντιού. Τα δόντια που φέρουν θήκες είναι συνήθως βαθιά κατεστραμμένα δόντια ή δόντια με εκτεταμένες τερηδόνες και μεγάλα ελλείμματα δοντιού, τα οποία για να διατηρηθούν στο στόμα έπρεπε να αποκατασταθούν με στεφάνη. Τέτοιου είδους όμως δόντια με μεγάλα ελλείμματα είναι και πιο επιρρεπή στην απονεύρωση δοντιού.

2. Μία θήκη μπορεί να υπάρχει για χρόνια στο στόμα ενός ασθενή. Δεδομένου οτι όλα έχουν μία ημερομηνία λήξης μπορεί η θήκη και πιο συγκεκριμένα το δόντι στήριγμα της θήκης να χάλασε και να χρειάζεται η αποκατάσταση του δοντιού και η κατασκευή μιας νέας θήκης.

Τέλος θα έπρεπε να αναφερθεί οτι πολλές φορές όταν ένα δόντι τροχίζεται για να υποδεχτεί μία θήκη επάνω του,μπορεί να εμφανίσει για κάποιο χρονικό διάστημα ευαισθησία. Δεν είναι λίγες οι φορές που μετά από την πάροδο 3 ή (σε κάποια περιστατικά) ως και 6 μηνών το δόντι του ασθενή να ηρεμεί και να μη χρειάζεται καμία επιπλέον παρέμβαση του οδοντιάτρου.

Είναι σημαντικό για οποιοδήποτε περιστατικό οδοντικού πόνου, ο ασθενής να επισκέπτεται και να συμβουλεύεται τον οδοντίατρο γιατί μπορεί κάτι μεγάλο να αποδεικνύεται κάτι απλό και μικρό είτε να συμβαίνει το αντίθετο.

Ο καπνιστής θα πρέπει να επισκέπτεται συχνότερα τον οδοντίατρο για τον τυπικό καθαρισμό δοντιών, καθώς λόγω του καπνίσματος έχει περισσότερες δυσκολίες να διατηρήσει την υγεία του στόματός του και την αναπνοή του σε ανεκτά φυσιολογικά επίπεδα. Ο καπνός λόγω της ξηρότητας που προκαλεί στο στόμα εντείνει τη συσσώρευση πλάκας και κατ΄ επέκταση πέτρας μέσα στο στόμα.  Επίσης η μειωμένη ροή σάλιου που έχει ένας καπνιστής συγκριτικά με έναν μη καπνιστή, αυξάνει την πιθανότητα τερηδονισμού των δοντιών, εφόσον απουσιάζει το σάλιο που αποτελεί το φυσικό μέσο προστασίας των δοντιών.

Επιπλέον είναι γνωστό οτι το κάπνισμα προκαλεί έντονες χρωστικές στα δόντια,οι οποίες εφόσον δεν καθαρίζονται συστηματικά από τον οδοντίατρο προσδίδουν στα δόντια ένα αντιαισθητικό κίτρινο ή καφέ χρώμα. Αν λοιπόν ένας καπνιστής επιθυμεί να διατηρεί το στόμα του καθαρό και υγιές τότε ναι σίγουρα θα πρέπει να επισκέπτεται συχνότερα τον οδοντίατρο για καθαρισμό δοντιών.

Πόσες συνεδρίες χρειάζονται για την ολοκλήρωση μιας απονεύρωσης ;

Συνήθως για να ολοκληρωθεί μία ενδοδοντική θεραπεία απαιτούνται 2 – 3 επισκέψεις στον οδοντίατρο.

Αυτό εξαρτάται από το βαθμό φλεγμονής που εχει ένα δόντι. Ένα δόντι με έντονη φλεγμονή χρειάζεται περισσότερες συνεδρίες από ένα δόντι που δε δίνει τόσο έντονα συμπτώματα πόνου ( αιφνίδιος πόνος, πρήξιμο κ.α.). Ένας άλλος παράγοντας που επηρεάζει πόσο σύντομα θα ολοκληρωθεί μία απονεύρωση, είναι η δύσκολη μορφολογία των ριζών ενός δοντιού. Όταν πρόκειται για ένα δόντι που έχει στενές, κεκαμμένες ή ενασβεστιωμένες ρίζες, τότε ίσως απαιτούνται περισσότερες συνεδρίες συγκριτικά με ένα δόντι που έχει ευθείς και ομαλά προσβάσιμες ρίζες. Όσο πιο ιδιόμορφη είναι η μορφολογία των ριζών ενός δοντιού τόσο περισσότερο χρόνο απαιτείται να αφιερώσει ο οδοντίατρος, οπότε μερικές φορές απαιτούνται 4 συνεδρίες για την ενδοδοντική θεραπεία του δοντιού.

Πόσο πονάει η απονεύρωση δοντιού;

Η αίσθηση πόνου κατά τη διάρκεια της απονεύρωσης είναι ανύπαρκτη ή ελάχιστη, καθώς πριν από την έναρξη της απονεύρωσης ο οδοντίατρος χορηγεί αναισθησία. Σε περιπτώσεις έντονης φλεγμονής του δοντιού, είναι πιθανόν ο ασθενής να αισθανθεί πόνο, αλλά και πάλι οι οδοντίατροι έχουν τη δυνατότητα να τον απαλύνουν ή να τον εξαλείψουν.

Μετά από την επίσκεψη στον οδοντίατρο σπάνια ο ασθενής πονά, εφόσον ο οδοντίατρος έχει καθαρίσει επαρκώς τις ρίζες του δοντιού από μικρόβια και υπολείμματα νεύρων και έχει τοποθετήσει τα κατάλληλα φαρμακευτικά μέσα στις ρίζες του δοντιού.

Χρειάζεται να πάρω αντιβίωση;

Σε ελάχιστες περιπτώσεις είναι απαραίτητη η λήψη αντιβίωσης και πιο συγκεκριμένα, μόνο αν ο ασθενής πρηστεί και υπάρχει έντονο οίδημα στην περιοχή του υποκείμενου δοντιού. Σε γενικές γραμμές δεν απαιτείται η χορήγηση αντιβίωσης. Απαραίτητη προϋπόθεση είναι οι οδοντίατροι να έχουν καθαρίσει τις ρίζες του δοντιού σε όλο το μήκος τους και να έχουν τοποθετήσει τα κατάλληλα φάρμακα μέσα στους ριζικούς σωλήνες του δοντιού. Διαφορετικά είναι πιθανόν τα υπολείμματα μικροβίων και νεκρών κυττάρων να προκαλέσουν πρήξιμο στην περιοχή του δοντιού.

Για περισσότερες ερωτήσεις σχετικά με το θέμα Απονεύρωση δοντιού Βλέπε Τι είναι απονεύρωση 

Οι συχνότερες αιτίες, για τις οποίες μπορεί να σπάσει ένα δόντι είναι δύο: Είτε γιατί το δόντι ήταν απονευρωμένο είτε γιατί είχε ένα παλιό μεγάλο σφράγισμα αμαλγάματος. Για περισσότερες πληροφορίες Βλεπε Σπασμένο δόντι. Αίτια και Θεραπεία 

Το απόστημα είναι ο συχνότερος λόγος επίσκεψης των ασθενών στον οδοντίατρο. Με τον όρο απόστημα εννοούμε τη συγκέντρωση πύου γύρω από ένα δόντι ( στα ούλα ή στη ρίζα του δοντιού) και οφείλεται στην ύπαρξη φλεγμονής. Το πύον αποτελείται από νεκρά κύτταρα, λευκά αιμοσφαίρια, παθογόνα μικρόβια.

Ποιοί είναι οι τύποι αποστημάτων ;

Οι τύποι οδοντικού απόστηματος είναι οι παρακάτω:

• Ακρορριζικό απόστημα . Ο τύπος αυτός αποστήματος είναι η πιο συχνά εμφανιζόμενη μορφή αποστήματος και δημιουργείται γύρω από το άκρο της ρίζας του δοντιού, όταν μολυνθεί ο πολφός του δοντιού λόγω εκτεταμένης, βαθιάς τερηδόνας.
• Περιοδοντικό απόστημα. Αυτή η μορφή αποστήματος εμφανίζεται συνήθως στα ούλα ή στο οστό που περιβάλλει ένα δόντι. Η αιτία του περιοδοντικού αποστήματος είναι η περιοδοντίτιδα ή ο πιθανός τραυματισμός των ούλων.
• Περιμυλικό απόστημα (περιστεφανίτιδα). Αυτή η μορφή αποστήματος εμφανίζεται συνήθως γύρω από τη μύλη ενός ημιέγκλειστου δοντιού (συνήθως φρονιμίτες) λόγω ύπαρξης φλεγμονής στα ούλα γύρω από το προβληματικό δόντι. Αποτελεί ένα είδος περιοδοντικού αποστήματος.

Ποια είναι τα συμπτώματα του αποστήματος δοντιού ;

Το απόστημα ενός δοντιού είναι μία επώδυνη κατάσταση και έχει συνήθως τα παρακάτω χαρακτηριστικά :

• Οίδημα στην περιοχή
• Έντονος πόνος
• Εκροή πύου

Για περισσότερες πληροφορίες Βλέπε Απόστημα δοντιού

Η ολιστική οδοντιατρική, σε αντίθεση με την παραδοσιακή οδοντιατρική, εξετάζει και αντιμετωπίζει τον ασθενή σαν ένα ενιαίο ολόκληρο σύστημα, χωρίς να εστιάζει στην περιοχή του στόματος.

Βασικά χαρακτηριστικά της ολιστικής οδοντιατρικής είναι :

• Η αποφυγή χρήσης τοξικών οδοντιατρικών υλικών, όπως είναι π.χ. το αμάλγμα (μαύρο σφράγισμα δοντιού). Για περισσότερα βλ. Αλλαγή μαύρου σφραγίσματος
• Η χρήση ψηφιακής ακτινογραφίας με όσο το δυνατόν χαμηλή ακτινοβολία.
• Η εφαρμογή της ελάχιστα επεμβατικής οδοντιατρικής με το δυνατόν μικρότερο εκτροχισμό των δοντιών και την αποφυγή χειρουργικών επεμβάσεων.

Σημαντικό είναι το γεγονός οτι μία φλεγμονή στα ούλα ή στα δόντια είναι δυνατόν να επιφέρει σοβαρά προβλήματα στη γενικότερη υγεία του ασθενή. Για αυτόν ακριβώς τον λόγο η βιοοδοντιατρική δίνει βαρύτητα στην αντιμετώπιση του ασθενή ως σύνολο και όχι αποκλειστικά και μόνο ως οδοντιατρικό ασθενή.