Περιοδοντίτιδα είναι η φλεγμονή των ούλων και του οστού που περιβάλλει τα δόντια, δηλαδή πρόκειται για μία νόσο των στηρικτικών ιστών των δοντιών. Η περιοδοντίτιδα εμφανίζεται συνήθως σε ασθενείς που είτε δε βουρτσίζουν σωστά και τακτικά τα δόντια τους είτε σε ασθενείς που δεν επισκέπτονται συστηματικά τον οδοντίατρο για τον τυπικό καθαρισμό δοντιών. Ασθενείς με χρόνια αθεράπευτη ουλίτιδα έχουν αυξημένες πιθανότητες να εμφανίσουν περιοδοντίτιδα. Σε κάποιες περιπτώσεις η περιοδοντίτιδα μπορεί να οφείλεται σε γενικά νοσήματα ή σε κάποια φαρμακευτική αγωγή.
Ποια είναι τα συμπτώματα της περιοδοντίτιδας ;
Τα συνήθη συμπτώματα της περιοδοντίτιδας είναι :
- Αυξημένη κινητικότητα των δοντιών
- μετακίνηση των δοντιών από την αρχική τους θέση ( «μετανάστευση» δοντιών)
- Έντονη αιμορραγία των ούλων
- Κακοσμία στόματος
- Απώλεια πρόσφυσης των ούλων
Μπορεί να θεραπευτεί η περιοδοντίτιδα ;
Θα πρέπει να γίνει κατανοητό οτι η περιοδοντίτιδα δε θεραπεύεται, αλλά αναχαιτίζεται. Στην περιοδοντίτιδα παρατηρείται απώλεια του περιοδοντικού οστού είτε σε συγκεκριμένα σημεία του στόματος είτε γενικευμένα σε όλο το στόμα ανάλογα με τον ασθενή. Το οστό που έχει χαθεί δεν μπορεί να αναγεννηθεί. Σκοπός λοιπόν της περιοδοντικής θεραπείας είναι να σταματήσει την εξέλιξης της νόσου, ώστε να μη προχωρήσει γενικότερα σε μεγαλύτερη έκταση.
Στην ουσία η θεραπεία της περιοδοντικής νόσου είναι η διατήρησή της σε στάσιμο βαθμό εξέλιξης. Γι΄ αυτό το λόγο ένας ασθενής που πάσχει από περιοδοντίτιδα θα πρέπει να επισκέπτεται τακτικά τον οδοντίατρο για την απαραίτητη συντήρηση του θεραπευτικού αποτελέσματος.
Θεραπεία περιοδοντίτιδας
Η θεραπεία της περιοδοντίτιδας πραγματοποιείται, στο μεγαλύτερο ποσοστό των περιστατικών, συντηρητικά με τη ριζική απόξεση των δοντιών, δηλαδή με ένα βαθύ περιοδοντικό καθαρισμό κάτω από τα ούλα των δοντιών. Πιο συγκεκριμένα, οι οδοντίατροι αφαιρούν αρχικά την υπερουλική πέτρα και πλάκα που συσσωρεύεται στη γραμμή των ούλων. Στη συνέχεια, εφόσον έχει χορηγηθεί τοπική αναισθησία για να είναι ανώδυνη η διαδικασία, ο οδοντίατρος αφαιρεί την υποουλική πέτρα που εντοπίζεται κάτω από ούλα και απομακρύνει την τρυγία (πέτρα), τα μικρόβια, νεκρά κύτταρα κ.α. Παλιότερα συνηθιζόταν ο υποουλικός καθαρισμός να πραγματοποιείται με εργαλεία χειρός. Μελέτες όμως έδειξαν οτι τα εργαλεία αυτά είναι ιδιαίτερα επιθετικά για τα ούλα και τους περιοδοντικούς ιστούς γενικότερα, γι αυτό σιγά – σιγά η χρήση τους περιορίζεται. Στη σύγχρονη οδοντιατρική ο καθαρισμός των δοντιών σε υποουλικό επίπεδο πραγματοποιείται με ειδικά ξέστρα υπερήχων. Τα ξέστρα αυτά «κουμπώνουν» πάνω στη συσκευή υπερήχων και με παλμικές κινήσεις «σπάνε » την πέτρα και την πλάκα που είναι συσσωρευμένη κάτω από τα ούλα. Στην ουσία η διαδικασία είναι ίδια με αυτή που ακολουθείται για τον καθιερωμένο καθαρισμό δοντιών, με τη διαφορά οτι ο οδοντίατρος καθαρίζει με διαφορετικά ξέστρα υπερήχων την πέτρα κάτω από τα ούλα πάντα υπό τοπική αναισθησία ώστε ο ασθενής να μην πονάει.
Σε 4 – 6 εβδομάδες πραγματοποιείται επαναξιολόγηση του περιστατικού και εφόσον απαιτείται ( συνήθως σε προχωρημένα στάδια περιοδοντίτιδας ) προγραμματίζεται η χειρουργική επέμβαση.
Πόσα ραντεβού χρειάζονται για την περιοδοντική θεραπεία ;
Η περιοδοντική θεραπεία συνήθως απαιτεί 2 ραντεβού. Σύμφωνα με τα γερμανικά οδοντιατρικά πρωτόκολλα συστήνεται η θεραπεία που ονομάζεται „full mouth therapy”. Σύμφωνα με τη θεραπεία αυτή μέσα σε 24 ώρες είναι καλό να απομακρυνθούν από όλο το στόμα του ασθενή τα μικρόβια που είναι υπεύθυνα για την εμφάνιση της περιοδοντίτιδας. Στο πρώτο ραντεβού πραγματοποιείται υπό τοπική αναισθησία η ριζική απόξεση στο ένα ημιμόριο του στόματος. Την επόμενη μέρα καθαρίζεται το άλλο ημιμόριο. Γενικότερα τα μικρόβια μέσα στο στόμα μας κινούνται συνεχώς, επομένως αν καθαρίσουμε το ένα ημιμόριο και το άλλο μισό στόμα αφεθεί με πέτρα, πλάκα και μικρόβια για διάστημα 7 -10 ημερών, είναι επόμενο τα μικρόβια από το ένα ημιμόριο να μετακινηθούν στο υπόλοιπο μισό καθαρό στόμα και να το επαναμολύνουν με όλα τα συνοδευόμενα επακόλουθα. Γι αυτό το λόγο συστήνεται η ολοκλήρωση της περιοδοντικής θεραπείας μέσα σε διάστημα 24 ωρών.
Σε βαριά περιστατικά η θεραπεία μπορεί να ολοκληρωθεί σε 4 ραντεβού, τα οποία συστήνεται να πραγματοποιούνται σε καθημερινή βάση.
Πονάει η θεραπεία της περιοδοντίτιδας ;
Όχι δεν πονάει εφόσον πριν την έναρξη της θεραπείας χορηγείται τοπική αναισθησία, ώστε ο ασθενής να μην αισθάνεται καμία ενόχληση.
Είναι απαραίτητη η λήψη αντιβίωσης για τη θεραπεία της περιοδοντίτιδας;
Όχι συνήθως δεν απαιτείται η λήψη αντιβίωσης για τη θεραπεία της περιοδοντικής νόσου, εφόσον ο υποουλικός καθαρισμός αρκεί στα περισσότερα περιστατικά για την αναχαίτιση της νόσου. Σε σπάνια περιστατικά όπως σε επιθετικές περιοδοντίτιδες ή σε ελκονεκρωτικές μορφές της νόσου είναι απαραίτητη η λήψη αντιβίωσης και πάλι όχι πάντα. Ο οδοντίατρος μετά την αξιολόγηση του κάθε περιστατικού αποφασίζει αν και πότε απαιτείται η λήψη αντιβίωσης.
Προτείνεται η χρήση κάποιας συγκεκριμένης οδοντόπαστας σε ασθενείς που πάσχουν από περιοδοντίτιδα;
Στο εμπόριο υπάρχει μία πληθώρα από οδοντόπαστες, οι οποίες είναι ειδικές για την αντιμετώπιση της περιοδοντίτιδας εφόσον περιέχουν συγκεκριμένους αντισηπτικούς παράγοντες. Αυτό βέβαια δε σημαίνει οτι μία οδοντόπαστα μπορεί να κάνει θαύματα και να επιφέρει τα επιθυμητά αποτελέσματα, αν ο ασθενής δε βουρτσίζει τακτικά και συστηματικά τα δόντια του σύμφωνα με τις οδηγίες του οδοντιάτρου. Πρέπει να γίνει κατανοητό οτι η οδοντόπαστα παίζει κάποιο βοηθητικό ρόλο, όχι όμως και τον πρωτεύοντα.
Σε ποιά ηλικία εμφανίζεται συνήθως η περιοδοντίτιδα ;
Δεν υπάρχουν επιστημονικά δεδομένα που να συνδέουν την ηλικία με την εμφάνιση της περιοδοντικής νόσου. Η νόσος είναι πιθανόν να εμφανιστεί στην ηλικία των 40 ετών, χωρίς όμως αυτό να αποκλείει την εκδήλωση της περιοδοντίτιδας στην εφηβεία ή στην ηλικία των 50 ή 60 ετών. Η εμφάνιση της περιοδοντίτιδας δεν επηρεάζεται από την ηλικία, αλλά από άλλους παράγοντες, όπως η χρόνια ουλίτιδα, γενικά νοσήματα, κάπνισμα κ.α.
Ποιά είναι τα στάδια της περιοδοντίτιδας ;
Η περιοδοντίτιδα είναι μία νόσος με αργή εξέλιξη. Τα στάδια της είναι 3 :
1) Αρχόμενη περιοδοντίτιδα
2) Μετρίου βαθμού περιοδοντίτιδα
3) Προχωρημένη περιοδοντίτιδα
Είναι σημαντικό ο οδοντίατρος να διαγνώσει την περιοδοντική νόσο σε αρχόμενο στάδιο, ώστε να ενημερώσει εγκαίρως τον ασθενή και να τον κατευθύνει κατάλληλα για τη θεραπεία και τους κανόνες στοματικής υγιεινής που πρέπει να ακολουθεί. Όσο πιο νωρίς διαγνωσθεί η περιοδοντική νόσος τόσο πιο σύντομα μπορεί να αναχαιτιστεί και να σταματήσει η εξέλιξη της.
Ποιες μορφές περιοδοντίτιδας υπάρχουν;
Η περιοδοντίτιδα μπορεί να κατηγοριοποιηθεί με πολλούς τρόπους. Παρακάτω παρουσιάζονται μερικοί από αυτούς. Ανάλογα με:
1. την εντόπισή της μπορεί να διαχωριστεί σε τοπική και γενικευμένη περιοδοντίτιδα.
2. την ηλικία εμφάνισης μπορεί να χωριστεί στην προεφηβική και στην εφηβική.
3. το ρυθμό εξέλιξής ξεχωρίζει η ταχέως εξελισσόμενη (επιθετική) και η χρόνια περιοδοντίτιδα κ.α.
Γενικότερα η περιοδοντική νόσος μπορεί να κατηγοριοποιηθεί κάθε φορά και με διαφορετικό τρόπο, όμως ο τρόπος αντιμετώπισης της είναι κάθε φορά ο ίδιος, δηλαδή ο υποουλικός περιοδοντικός καθαρισμός (ριζική απόξεση). Σε συγκεκριμένα περιστατικά όπως σε περιοδοντίτιδες ελκονεκρωτικής μορφής, σε ταχέως εξελισσόμενες μορφές κ.α. είναι απαραίτητη η λήψη αντιβίωσης για την αναχαίτιση εξέλιξης της νόσου.
Ποιές συνέπειες έχει η περιοδοντική νόσος στα δόντια ;
Τα συχνότερα χαρακτηριστικά της περιοδοντικής νόσου είναι :
- Κινητικότητα των δοντιών
- Απώλεια των δοντιών, που εμφανίζουν μεγάλη κινητικότητα και βρίσκονται στο τελικό στάδιο της περιοδοντίτιδας
- Υφιζήσεις των ούλων, με αποτέλεσμα τα δόντια να είναι ιδιαίτερα ευαίσθητα σε κρύα ή θερμά ερεθίσματα, εφόσον η ρίζα του δοντιού είναι πλέον εκτεθειμένη μέσα στο στόμα και δεν προστατεύεται από τα ούλα.
- Απώλεια των μεσοδόντιων θηλών, με επακόλουθα αισθητικά προβλήματα.
Μπορεί η περιοδοντίτιδα να επηρεάσει αρνητικά τις ήδη υπάρχουσες προσθετικές εργασίες (θήκες δοντιών, γέφυρα δοντιών κ.α.) στο στόμα ενός ασθενή;
Ένα αρνητικό χαρακτηριστικό γνώρισμα της περιοδοντίτιδας είναι οι υφιζήσεις των ούλων, δηλαδή τα ούλα υποχωρούν και αρχίζουν να φαίνονται οι ρίζες των δοντιών. Σε περίπτωση που ένας ασθενής έχει θήκη ή γέφυρα δοντιών, όταν υποχωρούν τα ούλα αρχίζουν να γίνονται ορατά τα όρια των προσθετικών δουλειών. Πολλές φορές ο ασθενής παραπονιέται οτι με τα χρόνια εμφανίστηκε μία γκρι γραμμή στο ύψος των ούλων. Το γεγονός αυτό οφείλεται στην υφίζηση των ούλων με αποτέλεσμα να φεγγίζει πλέον ο μεταλλικός σκελετός της θήκης.
Απαιτείται χειρουργείο για τη θεραπεία της περιοδοντίτιδας ;
Ανάλογα με το στάδιο της περιοδοντικής νόσου οι οδοντίατροι εφαρμόζουν και το αντίστοιχο σχέδιο θεραπείας. Σε προχωρημένα μόνο στάδια περιοδοντίτιδας απαιτείται εκτός από τη συντηρητική θεραπεία και χειρουργική επέμβαση, ώστε τελικά να διατηρηθούν τα δόντια στο στόμα.
Υπάρχει περίπτωση η περιοδοντίτιδα να υποτροπιάσει ;
Οι υποτροπές της περιοδοντίτιδας αποτελούν συχνό χαρακτηριστικό, το οποίο παρατηρείται όταν ο ασθενής :
- Δεν ακολουθεί τους κανόνες στοματικής υγιεινής που του υπέδειξε ο οδοντίατρος.
- Δεν επισκέπτεται τον οδοντίατρο για τους απαραίτητους επανελέγχους.
- Περνά περιόδους έντονου Stress και άγχους.
Συνδέεται η περιοδοντίτιδα με προβλήματα καρδιάς;
Επιστημονικές μελέτες έχουν δείξει οτι ασθενείς που πάσχουν από προβλήματα καρδιάς και συγχρόνως από περιοδοντίτιδα, είναι πιθανόν κάποιο μικρόβιο των περιοδοντικών ιστών να μεταναστεύσει μέσω της κυκλοφορίας αίματος στην καρδιά και να προκαλέσει ενδοκαρδίτιδα. Άλλες έρευνες αναφέρουν οτι ασθενείς που πάσχουν από την περιοδοντική νόσο έχουν περισσότερες πιθανότητες να εμφανίσουν στεφανιαία νόσο συγκριτικά με ασθενείς με υγιές στόμα. Γενικότερα συστήνεται ασθενείς που έχουν καρδιακά προβλήματα και συγχρόνως πάσχουν από περιοδοντίτιδα να επισκέπτονται συχνά τον οδοντίατρο και να πραγματοποιούν τον περιοδοντικό καθαρισμό, ώστε να μειώνονται τα ποσοστά επικινδυνότητας της καρδιάς.
Συνδέεται η περιοδοντίτιδα με το διαβήτη;
Ναι η περιοδοντίτιδα και ο διαβήτης είναι δύο αλληλένδετες νόσοι, οι οποίες η μία επιδεινώνει την άλλη. Ασθενείς που δεν έχουν ρυθμισμένο διαβήτη συχνά παρουσιάζουν εξάρσεις και υποτροπές της περιοδοντίτιδας.
Συνδέεται η περιοδοντίτιδα με το κάπνισμα ;
Επιστημονικές έρευνες έχουν δείξει οτι οι καπνιστές έχουν μεγαλύτερες πιθανότητες να εμφανίσουν περιοδοντίτιδα συγκριτικά με έναν μη καπνιστή. Έχει αποδειχθεί οτι στους καπνιστές η ταχύτητα απώλειας του οστού είναι αυξημένη όπως επίσης και το γεγονός οτι εμφανίζουν συχνότερα περιοδοντικούς θυλάκους στα ούλα τους. Τέλος το κάπνισμα επιδεινώνει την ταχύτητα εξέλιξης της περιοδοντικής νόσου.
Ένας καπνιστής ασθενής θα πρέπει να γνωρίζει οτι η επαναφορά της υγείας των ούλων του είναι πολύ πιο αργή και δύσκολη μετά από μία περιοδοντική θεραπεία, γιατί το κάπνισμα δρα ως ανασταλτικός παράγοντας.
Είναι η περιοδοντίτιδα μεταδιδόμενη νόσος ;
Σύμφωνα με την Αμερικάνικη Οδοντιατρική Εταιρεία τα μικρόβια που είναι υπεύθυνα για την περιοδοντική νόσο μπορούν μεταδοθούν με το σάλιο από τους γονείς στα παιδιά ή μεταξύ του ζευγαριού. Η Περιοδοντολογική Ακαδημία της Αμερικής υποστηρίζει οτι για την αποτελεσματικότερη θεραπεία της περιοδοντικής νόσου είναι καλό να πραγματοποιείται η θεραπεία σε όλα τα μέλη της οικογένειας.